شهراد باغستانی | مالکان ثروتمند باشگاه‌های جهان روح فوتبال را می‌کُشند!

پس از اینکه رومن آبراموویچ وارد فوتبال شد و آبی‌های شهر لندن را خرید، این میلیاردر روس استارت ریخت‌و‌پاش را برای چلسی با خرید بازیکنان بسیار گران‌قیمت زد و تصمیم گرفت علاوه بر اصطلاح زیرساخت‌های باشگاه سر و سامانی به زیرساخت کسب‌و‌کار پرسود خودش نیز بدهد.

در همان هنگام بسیاری از روزنامه‌نگاران اعتقاد داشتند که این حرکتِ آبراموویچ دلیل دیگری نیز دارد و آن چیزی نیست جز جلوگیری از حمله و خشم ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نسبت به خودش و سیاست‌های کاری‌اش.

با این حال غیرقابل‌انکار است که میلیاردر روس باعث شد تا چلسی از یک باشگاه معمولی و متوسط در انگلیس به برندی معتبر تبدیل شود و تحول در این باشگاه از همین زمان آغاز شد.

چلسی که تا پیش از مالکیت آبراموویچ تنها یک بار در فصل 55-1954 موفق به قهرمانی در لیگ انگلیس شده بود و بزرگ‌ترین افتخار سالیان قبل از روی کار آمد این مرد روس برایش تنها یک قهرمانی در جام حذفی بود، تبدیل به تیمی متفاوت شد و با قهرمانی در فصل 05-2004 لیگ برتر نشان داد که عملکرد آبراموویچ در فوتبال هم موفقیت‌آمیز بوده است.

پس از مشاهده‌ی عملکرد چلسی با رومن آبراموویچ مردان ثروتمند دیگری به مرور به‌سمت این ورزش جذاب کشیده شدند و تصمیم به سرمایه‌گذاری در تیم‌های مختلف، به‌خصوص در انگلیس گرفتند که مهم‌ترین آن‌ها خرید باشگاه منچستر سیتی توسط خلدون مبارک بازرگان اماراتی بود.

از دیگر خریدهای مهم میلیاردرها می‌توان به مالکیت ناصر الخلیفی قطری در پاریس سن‌ژرمن فرانسه اشاره کرد. او که یک بیزنس‌من است بر خلاف اغلب سرمایه‌دارانی که وارد فوتبال شدند خودش هم پیش از این ورزشکار حرفه‌ای در رشته‌ی تنیس بود.

در سال 2013 هم بیزنس‌من اندونزیایی اریک توهیر باشگاه اینترمیلان را خریداری کرد تا با کار زیربنایی نراتزوری را به افتخارات گذشته برساند.

در همین راستا هم می‌توان به روی کار آمدن برندهایی همچون Emirates، Azerbaijan و Malaysia در فوتبال اشاره کرد که احتمالاً با دیدن مسابقات فوتبال بارها بر صفحه‌ی تلویزیون آن‌ها را مشاهده کرده‌اید.

Emirates که برگرفته از همان هواپیمایی امارات است، با ورود به فوتبال باعث شد تا آرسنالی‌ها در سال 2006 و پس از 93 سال با استادیوم هایبوری خداحافظی کنند و به استادیوم جدیدی به نام امارات نقل مکان کند.

Azerbaijan که توسط آذربایجانی‌ها و از صنعت توریستی به فضای پرسود فوتبال وارد شد در حال حاضر اسپانسر باشگاه اتلتیکو مادرید است.

Malaysia هم همانند Emirates شرکت هواپیمایی متعلق به کشور مالزی است و با نام Air Asia بر روی پیراهن یک تیم لندنی دیگر به‌نام کوئینز پارم رنجرز نقش بسته است.

و البته این روزها نامی که بیش از همیشه در کانون توجه بوده Qatar Foundation است که باعث شد پیراهن بارسلونا پس از سالیان دراز منقش به اسپانسر شود و انتقادهای فراوانی متوجه سران باشگاه کاتالانی شود. بسیاری بر این باورند که بارسایی‌ها با روی کار آوردن Unicef و کارهای خیرخواهانه می‌خواستند به‌نوعی مردم کاتالونیا را آماده کنند تا به‌زودی آن‌ها هم برای پیراهن‌شان مانند اکثر باشگاه‌های دنیا اسپانسر بگیرند. اخیراً نیز قطری‌ها پا را فراتر گذاشته‌اند و مدعی شده‌اند که می‌خواهند نام استادیوم نیوکمپ را هم به‌نام موسسه‌ی خود ثبت کنند.

این مورد در مورد قوهای سپید شهر مادرید هم صادق است و گفته می‌شود احتمال دارد نام سانتیاگو برنابئو هم به اعراب حاشیه خلیج‌فارس فروخته شود.

با وجود اینکه این روزها فوتبال تبدیل به راهی برای تجارت، تبلیغات و البته خودنمایی اشخاص و شرکت‌های میلیاردر شده است اما رد و بدل شدن مالکیت باشگاه‌های فوتبال را از دو جنبه می‌توان بررسی کرد، که یکی می‌تواند مثبت باشد و دیگری منفی.

مثبت: افزایش تیم‌های قدرتمند

با روی کار آمد مالکان ثروتمند در تیم‌های متوسط و کم‌افتخار مانند چلسی، منچستر سیتی و ... آن‌ها این فرصت را پیدا می‌کنند به سطح اول فوتبال کشورشان و حتی قاره نزدیک شوند و با پیاده‌سازی ساختاری درست باعث شوند قدرت‌های فوتبال افزایش یابد.

البته این جنبه شاید برای هواداران و تیم‌هایی که تاریخ غنی و پرافتخاری دارند قابل حضم نباشد. به‌فرض هواداران تیمی مانند لیورپول احتمالاً از اینکه تیمی مانند چلسی که پیش از سال 2003 همواره مانند یک رقیب معمولی رودرروی آن‌ها قرار می‌گرفت و در دهه‌ی اخیر یک رقابت دربی‌مانند را باید برابر این تیم لندنی برگزار کنند، ناراضی باشند!

لیورپولی‌ها و البته هواداران منچستر یونایتد حتی نمی‌توانند تصور کنند که در فصول گذشته رقابت بر سر قهرمانی را به منچستر سیتی واگذار کردند که تا پیش از این تنها دو قهرمانی در لیگ داشته است.

فوتبال‌زدگی با از بین رفتن هویت

سرمایه‌گذاری در فوتبال شاید قابل درک باشد و بعضاً برای برخی از باشگاه‌ها نیز عامل برای پیشرفت محسوب شود، اما زمانی که با مسئله‌ی اسپانسر روی پیراهن بارسلونا و تغییر نام استادیوم نیوکمپ و سانتیاگو برنابئو مواجه می‌شویم این قضیه تغییر می‌کند.

اعتراض‌های گسترده‌ی تمام فوتبال‌دوستان جهان به این مسائل باعث شده تا نگرانی اینکه مردم به مرور فوتبال‌زده شوند بیشتر شود. تبدیل شدن فوتبال به ابزاری برای تبلیغات و دیده شدن صنعت‌های مختلف این روزها پا را فراتر گذاشته و در حال از بین بردن هویت باشگاه‌های قدیمی و پرافتخار فوتبال جهان است.

به‌نظر می‌رسد این اتفاقات باعث از بین رفتن روح فوتبال شود، کما اینکه شاید برای یک بیننده جالب نباشد که در حالی دیدار میان آرسنال و منچستر سیتی را تماشا می‌کند که در یک‌سو نام Fly Emirates بر پیراهن توپچی‌ها نقش بسته و در سوی دیگر منچستر سیتی با اسپانسر Etihad Airways در میدان حاضر شده است.

برای مثال این قضیه را می‌توان در دیدار بارسلونا – اتلتیکو مادرید با اسپانسرهای Qatar Airways و Azerbaijan هم مشاهده کرد.

قطعاً هواداران بارسا و رئال راضی نیستند که مانند توپچی‌ها استادیوم‌های قدیمی‌شان تبدیل به بازیچه‌ای برای خودنمایی اعراب متمول حاشیه خلیج‌فارس شود.