متاگپ | احسان قائم مقامی: کاپیتان تیم نونهالان فوتبال تهران بودم ولی شطرنج رو انتخاب کردم/ مقایسه بازتاب موفقیتم در قبال موفقیت علی کریمی بسیار محدود بود/ جایگاه شطرنج ایران در جهان قابل احترام هست

سلام به همراهان برنامه متاگپ. امروز اولین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران کنار ما هست، کسی که تو کارنامه‌ش که نگاه می‌کنیم بیش از 90 عنوان ارزشمند در سطح بین‌المللی به دست آورده. نگاهش خیلی ویژه به شطرنج بوده. رشته‌ای که شاید ساده به نظر برسه ولی وقتی قرار باشه گام‌ها حرفه‌ای برداشته بشه، خیلی رشته سخت و طاقت فرسا و نفس گیری هست. متشکریم که دعوت ما رو پذیرفتی.

عرض سلام و وقت بخیر دارم خدمت شما و هموطنان عزیزم. خیلی خوشحالم در خدمتتون هستم.

خیلی‌ها وقتی در مورد شما صحبت میشه، میگن احسان قائم مقامی خیلی آدم جدی و خشک و سردیه و نمیشه باهاش ارتباط برقرار کرد ولی ما که رفاقتمون باهات بیشتره میگیم همچین چیزی نیست.

من خیلی آدم شوخ و طنزپردازی هستم. موقع کار خیلی جدیم ولی تو شرایط عمومی و گفت و گوهای روزانه با دوستام و مردم خیلی شوخم.

کدوم مهره رو دوست داری؟

همیشه کلیشه‌ای گفتم رخ رو دوست دارم ولی واقعیت اینه که هر مهره‌ای که درست رفتار کنه. ولی رخ رو به خاطر بی حاشیه بودن، مستقیم بودن و شکل ظاهری زیبا دوست دارم.

اولین جرقه شطرنج کی خورده شد؟

فکر می‌کنم خیلی زود. پدرم با دوستانش بازی می‌کرد یا با مادرم بازی می‌کرد تو خونه. من دوست داشتم یاد بگیرم و سخت بود سر و کله زدن با یک بچه 5-6 ساله ولی بالاخره تو 8 سالگی حرکت مهره‌ها رو بابام زحت کشید به من یاد داد و اولین حریف من خود پدرم بود. پدرم خیلی برای من خوب وقت می‌گذاشت و کمک کرد که هم فوتبالم زود پیشرفت کنه و هم شطرنج. تو یک نظام واقعی تو خونه من پرورش پیدا کردم و بدون داشتن مربی حرفه‌ای خیلی زود مراحل اولیه رو پشت سر گذاشتم.

ناراحت نیستی که فوتبال رو ادامه می‌دادی شاید بهتر بود؟

نه واقعا ناراحت نیستم. شطرنج تو زندگی برای من جایگزین نداره. واقعا من از این تصمیم خوشحالم. لحظه‌ای که من فوتبال رو به نفع شطرنج رها کردم، موقعی بود که تو فوتبال جلوتر بودم. من کاپیتان تیم نونهالان تهران بودم ولی تو شطرنج اولین بار بود به تیم تهران دعوت شدم و دو رویداد همزمان شده بود در زمانی که توجه به فوتبال خیلی زیاد بود ولی من خیلی راحت این انتخاب رو انجام دادم و انتخابم رو همیشه تحسین کردم و راضی بودم. شطرنج علاوه بر این که رشته است، یک همراه خوبی بوده برای من تو زندگی و به من یاد داده تو لحظات آینده، بهتر از قبل خودم باشم.

مقطعی می‌گفتن احسان قائم مقامی به یک پسر 13 ساله یا یک نوجوون باخته چه داخل ایران و چه خارج از ایران ولی ما هیچ وقت اسمی جز احسان قائم مقامی تو ذهنمون نداریم تو شطرنج. چرا؟

برای این سوال چند دلیل می‌تونم ذکر کنم. اول این که طیف سنی افرادی که به شطرنج می‌پردازن، طیف خیلی بازی هست. بچه‌ از 5 سالگی آموزش جدی فرا می‌گیره و می‌تونه تو 13-14 سالگی بازیکن خیلی قوی باشه و این اتفاق هم می‌افته. ما تو ایران بازیکن‌هایی داریم که تو 13-14 سالگی کاندیدای استاد بزرگی هستن. رکورد استاد بزرگی من تو ایران شکسته شد و این جای خوشحالی داره. من تو 18 سالگی استاد بزرگ شدم ولی 5/16 ساله تو ایران یک نفر استاد بزرگ شده. شرایط خیلی فرق می‌کنه و نوع آموزشی که بازیکن‌ها در دسترسشون قرار می‌گیره متفاوت شده.

بحث دیگه اینه که من بالای 300 مسابقه رسمی در طول سال برگزار می‌کنم  و خیلی غیر منطقیه که بخوایم بازیکن عملکرد یکسانی داشته باشه. چیز دیگه‌ای که تو ورزش ایران بهش توجه نشده، افت انگیزه هست. الان 21 سال تموم شده که من کاپیتان تیم ملی شطرنج ایران هستم. تو تاریخ ورزش ما شاید چیز بی‌نظیری باشه. توجه نمیشه به این که همون طوری که تو این 20 سال به شخص توجه کردی، توجه می‌کنی دیگه اغنا نمیشه و تو این سال‌ها نیازهاش پوشش داده نشده.

تو سال چند تا مسابقات آزاد میری؟

سالی 15-16 تا بازی می‌کردم ولی الان متوسط 6-7 تا تورنمت آزاد میرم.

مسابقات رو براساس رنکینگی که دارن انتخاب می‌کنی یا بیشتر بحث مالیش برات مهمه؟

چون اسپانسر نداریم تو سال‌های اخیر بیشتر دغدغه‌هامون مالی بوده. اگه فرد بخواد کیفی روال حرفه‌ایش رو دنبال کنه، باید اسپانسر داشته باشه و هیچوقت همچین چیزی نبوده. سال 2004 من فعال‌ترین و موفق‌ترین شطرنج باز سال جهان شدم. همون سال آقای کریمی بهترین بازیکن سال آسیا شد. ولی پرداختی که به این موضوع شد شاید 1 به 1000 بود. ورزش ما با توجه به دید رسانه خودش رو جلو می‌بره که هم جای خوشحالی داره و هم جای ناراحتی.

با شطرنج بازهای خارجی با کی خیلی رفیقی؟ چون چند سال لژیونر بودی.

من 3 سال لیگ سوییس بازی کردم، 7 سال هامبورگ بازی کردم و 1 سال فرانسه بودم. تقریبا با همه شطرنج بازهای خوب دنیا ارتباط خوبی دارم.

نظرشون راجع به شما چیه؟

وقتی که هامبورگ بازی می‌کردم واقعا احساس کردم که دیدشون نسبت به شطرنج ایران عوض شده بود و خیلی با احترام برخورد می‌کردن. از حدود 12-13 سال پیش که من شروع کردم تو لیگ‌های خارجی بازی کردم، این برام خیلی خوشایند بوده که این لینک‌ها ساخته میشه و تونستم چتد تا بازیکن ایرانی رو وارد بوندس لیگا کنم. البته واقعا لیاقتش رو داشتن.

لژیونر که میشی به صورت پروازی میری بازی می‌کنی یا لزوما باید اونجا باشی؟

بعضی موقع‌ها حالت کمپ هستش و میریم اونجا بازی می‌کنیم و با بچه‌ها تمرین می‌کنیم ولی اکثر اوقات پروازی هست. 1 یا 2 روز قبل از مسابقه میریم و بعد از اون بازیکن‌ها برمی‌گردن کشورشون. تیم ما 18 نفر بود که از 11 کشور بودیم در هامبورگ و این تبادل فرهنگ خیلی کمک می‌کرد که بینش و آگاهی خیلی بالا میره.