پرونده هفته: اقتصاد مربیگری | و مربیگری آسان نمود اول / درباره کسب مدرک در فوتبال ایران و اروپا

رسول مجیدی | چند ماه پیش وقتی کارلوس کی‌روش، سرمربی پرتغالی تیم ملی نام علی کریمی را به عنوان دستیارش اعلام کرد، خیلی‌ها از نداشتن مدارک لازم از سوی اسطوره باشگاه پرسپولیس برای نشستن روی نیمکت تیم ملی گفتند. از اینکه او کلاس مربیگری نرفته است. در همان زمان حجت‌الاسلام علیرضا علیپور رئیس کمیته نظارت، بازرسی و ارزشیابی سازمان لیگ هم گفت: «همان بهتر که علی کریمی در هیچ کلاس مربیگری‌ای شرکت نکرده است زیرا دوره مربیگری در ایران فایده‌ای ندارد. شخصاً فرآیند کلاس‌های مربیگری و دوره‌های مربیگری در فوتبال ایران را اصلاً قبول ندارم. البته برای کمیته آموزش و همه مربیان ایرانی احترام فراوانی قائل هستم اما چرخه آموزش مربیگری در ایران معیوب است. من با وحید هاشمیان صحبت کردم. او در مورد دوره مربیگری در آلمان به من گفت 10 تا 11 ماه طول می‌کشد تا یک دوره مربیگری در آلمان به پایان برسد، این در حالی است که در ایران دوره مربیگری یک تا دو هفته است و چند مدرس خارجی هم می‌آیند و برخی از مربیان در این کلاس حاضر می‌شوند و برخی هم حاضر نمی‌شوند بنابراین اگر برخی از مربیان ما از علی کریمی ایراد می‌گیرند که بدون دوره مربیگری دستیار کی‌روش شده، باید بگویم همان بهتر که علی کریمی چنین دوره‌های آموزش مربیگری را طی نکرده است.»

صحبت‌های علیپور البته خیلی زود با پاسخ فدراسیون‌نشینان و اعضای کمیته آموزش مواجه شد. اما نکته‌ای که برای علاقه‌مندان به ورزش مغفول ماند این بود که در سایر کشورهای دنیا به ویژه اروپا چگونه یک فرد به نیمکت تیم ملی می‌رسد. چه آموزش‌هایی به مربیان داده می‌شود و اساساً آیا سطح دوره‌های آموزشی در ایران و اروپا یکسان است؟

بد نیست بدانید در فوتبال ایران نه‌تنها زمان کمی برای مربی شدن احتیاج دارید و طول کلاس‌های تحت نظارت AFC خیلی برایتان دردسرساز نمی‌شود٬ بلکه حتی از نگاه اقتصادی هم نیازمند هزینه بالایی نیستید. در فوتبال ایران می‌شود با کمتر از هفت میلیون تومان مدرک A آسیا را کسب کرد. این مبلغ شامل هزینه حضور در چهار کلاس C ،B ،A و D است. اما یک مربی در فوتبال انگلیس برای اینکه درجه A اروپا را کسب کند نیاز دارد تا حداقل ۷۵۰۰ پوند (40 میلیون تومان) هزینه کند. جالب اینجاست که او حتی با داشتن مدرک A اروپا هم نمی‌تواند روی نیمکت یک تیم لیگ برتری بنشیند و باید مدرک حرفه‌ای یا Pro  را دریافت کند. گرفتن این مدرک برای فرد متقاضی به تنهایی ۸۵۱۰ پوند (۴۵ میلیون تومان) آب می‌خورد. و این یعنی شما در کشور انگلیس مجموعاً به ۱۶۱۰ پوند (۸۵ میلیون تومان) نیاز دارید تا بتوانید اجازه حضور در نیمکت تیم لیگ برتری را کسب کنید. و این البته به غیر از سختی‌های گرفتن این‌گونه مدارک است.

آرسن ونگر، سرمربی نامی تیم آرسنال انگلیس زمانی گفته بود: «برای اینکه مربی بزرگ و موفقی باشید به دو فاکتور نیازمندید، یکی شخصیت محکم و قوی که به کمک آن بتوانید از پس بازیکنان و ستارگان بزرگ برآیید و دیگری داشتن جوهره این کار.» از این حرف ونگر برداشت‌های زیادی شده است. عده‌ای اعتقاد دارند مربیگری مانند «مدیریت» باید در خون آدمی باشد و نمی‌توان با درس و جزوه آن را یاد داد اما نباید از یاد برد که وقتی ماشین شما خراب می‌شود، شما یک عابر با‌شخصیت را مامور تعمیر آن نمی‌کنید بلکه کسی را سر موتور ماشین خود می‌آورید که حداقل آموزش‌های اساسی را دیده باشد و با نحوه کار ماشین شما آشنایی داشته باشد.

داشتن شرایط و مدارک کافی و لازم برای مربیگری تضمین‌کننده موفقیت شما روی نیمکت نیست و فقط به شما آموزش‌های پایه‌ای و اساسی را می‌دهد و یاد می‌گیرید از انجام خطاهای بزرگ و واضح خودداری کنید، اشتباهاتی که قبلاً افراد دیگری مرتکب شده‌اند و شما نباید آنها را تکرار کنید.

مقایسه هزینه مربی‌گری در ایران و انگلستان