تولد روز | درباره سر الکس فرگوسن که امروز 73 ساله شد

نوید صراف | الکساندر چپمن فرگوسندر 31 دسامبر 1941 در محله‌ی گووان شهر گلاسکو اسکاتلند متولد شد. پدرش آلکساندر بیتون فرگوسن در صنعت کشتی سازی کار میکرد و مادرش الیزابت هاردی بود. الکس فرگوسن در گوآن بزرگ شد و در دبیرستان گوآن نیز تحصیل کرد و طرفدار تیم رنجرز بود. او به‌عنوان یک فوتبالیست آماتور کارش را با کوییز پارک شروع کرد. در اولین دیدارش با این تیم به عنوان یک مهاجم 16 ساله در میدان حاضر شد.

الکس اولین بازی‌اش را یک کابوس می‌داند اما توانست یک گل در جریان شکست دو بر یک برابر اسرانرائر به ثمر برساند. در حالیکه او 30 گل در 31 دیدارش برای کوییز پارک به ثمر رساند اما نتوانست جایگاه ثابتی در ترکیب این تیم پیدا کند . در سال 1960 به سنت جانسون پیوست. با اینکه توانست به طور مداوم برای این تیم نیز گلزنی کند اما هنوز قادر نبود جایگاهی در ترکیب ثابت تیم پیدا کند و در لیست فروش قرار گرفت. علیرغم اینکه وی در بین بازیکنان مورد علاقه باشگاه نبود اما عدم توانایی باشگاه در خرید یک فوروارد باعث شد تا مربی از فرگوسن در یک دیدار مقابل رنجرز استفاده کند. او در یک پیروزی سورپرایز کننده هتریک کرد. دانفرملاین در تابستان 1964 با او قرارداد امضا کرد و فرگوسن تبدیل به یک فوتبالیست حرفه‌ای شد.

در فصل 65-1964 دانفرملاین تبدیل به یک تیم قوی در لیگ اسکاتلند شد و به فینال جام حذفی رسید اما فرگوسن بعد از یک حضور ضعیف در دیدار لیگ مقابل سنت جانسون از دیدار فینال کنار گذاشته شد. دانفرملاین در فینال با نتیجه 2-3 مغلوب سلتیک شد و بعد از آن نیز با یک امتیاز کمتر از قهرمانی در لیگ نیز بازماند.

در فصل 66-1965 فرگوسن با حضور در 51 دیدار توانست 45 گل برای تیم‌اش به‌ثمر برساند.

در فصل 1967 فرگوسن در ازای مبلغ 65000 پوند به رنجرز پیوست.مبلغی که تبدیل به رکوردی بین دو باشگاه اسکاتلندی شد.او به دلیل گلی که تیم‌اش در فینال جام اسکاتلند دریافت کرد مقصر شناخته شد و وی را مجبور کردند به جای بازی در تیم اصلی در تیم جوانان بازی کند. با استناد به گفته‌های برادرش؛ الکس از آن تجربه بسیار ناراحت و غمگین بود. ماه اکتبر بعدی تیم ناتینگهام فارست به فرگوسن پیشنهاد داد که به این تیم ملحق شود اما به علت عدم علاقه‌ی همسر الکس به زندگی در انگلیس، فرگوسن این پیشنهاد را نپذیرفت و به تیمFalkrik پیوست و در آنجا مربی بازیکنان شد. اما وقتی جان پرنتیس به عنوان مربی انتخاب شد او مسئولیت‌های فرگوسن را بر عهده گرفت. فرگوسن در سال 1973 از این تیم جدا شد و به تیم آیر یونایتند پیوست؛ جایی که دوران بازیگریش در سال 1974 و در 33 سالگی به پایان رساند.

اوایل دوران مربیگری

در ماه ژوئن سال 1974 فرگوسن به عنوان مربی تیم ایست استیرلینگ انتخاب شد.این کار یک کار نیمه وقت بود که هفته‌ای 40 پوند برای او درآمد داشت. در آن زمان باشگاه یک دروازه‌بان ثابت هم نداشت.او خیلی زود به عنوان یک آدم جدی و منضبط شناخته شد.

بعدها فوروارد باشگاه؛ بابی مک کالی، در مورد او گفت: " تا آن زمان از هیچ کسی نمی ترسیدم اما از همان ابتدا متوجه شدم فرگوسن آدمی بسیار خشک و جدی و البته ترسناک است!"

بازیکنانش تصمیمات تاکنیکی وی را می‌ستودند. نتایج تیم به‌طور قابل توجهی پیشرفت کرد. در ماه اکتبر تیم سنت میران برای مربیگری از او دعوت به همکاری کرد.گرچه آنها در لیگ پایین‌تری نسبت به ایست استلینگ شایر قرار داشتند اما باشگاه بزرگتری محسوب می‌شدند و فرگوسن علیرغم اینکه احساس می‌کرد باید با ایست استیرلینگ شایر بماند اما با مشورت با جان استین به سنت میران رفت.

فرگوسن از سال 1975 تا 1978 مربی سنت میران بود. او توانست با تغییر و تحولی چشمگیر از تیمی دسته دومی‌؛ که تماشاگرانش به سختی به 1000 نفر می‌رسید، تیمی بسازد که در سال 1977 قهرمان لیگ دسته یک شد.او استعدادهایی از قبیل بیلی استارک،تونی فیتز پتریک،لکس ریچاردسن،فرانک مک گاروی،بابی رید و پیتر ویرا را کشف کرد. میانگین سنی این تیم قهرمان در آن زمان تنها 19 سال بود و کاپیتان تیم تونی فیتز تنها 20 سال سن داشت. سنت میران تنها باشگاهی بود که فرگوسن را کنار گذاشت. او این کار تیم را یک اشتباه می‌دانست اما دیگر فرصتی برای طرح اعتراض پیدا نکرد.

فرگوسن در ماه ژوئن 1978 به‌عنوان سرمربی آبردین جایگزین بیلی مک نیل شد.با اینکه آبردین خود یکی از باشگاه‌های بزرگ اسکاتلند بود اما از سال 1955 نتوانسته بود حتی یک بار قهرمان لیگ اسکاتلند شود. تیم بسیار عالی بازی می‌کرد و از ماه دسامبر گذشته بدون شکست بود و فصل قبل توانسته بود به عنوان نایب قهرمانی دست پیدا کند. با وجود اینکه فرگوسن سابقه‌ی 4 سال مربیگری را در رزومه‌ی خود می‌دید اما هنوز از خیلی از بازیکنان تیم سن بیشتری نداشت و گاهاً با عدم احترام از سوی بعضی از بازیکنان سن بالای تیم از جمله جوهارپر روبه‌رو می‌شد. فصل خیلی خوب پیش نرفت. آبردین به نیمه‌نهایی جام حذفی اسکاتلند رسید اما شکست خورد و در لیگ نیز چهارم شد.

در دسامبر 1979 آنان بار دیگر در فینال جام حذفی شکست خوردند و فرگوسن اعلام کرد در این شکست او به‌طور مستقیم مقصر است و سپس دست به تغییرات در تیم زد.

آبردین فصل 80-1979 را بسیار ضعیف شروع کرد اما در سال جدید پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کردند و در لیگ آن فصل با پیروزی 0-5 در روز آخر، قهرمان شدند. این اولین باز بعد از 15 سال بود که قهرمانی به سلتیک یا رنجرز نمی‌رسید.

فرگوسن بعدها گفت: "این موفقیتی بود که ما را به یکدیگر بیش از پیش نزدیک کرد. من سرانجام توانستم کاری کنم که بازیکنان به من اطمینان داشته باشند."

با این حال او همچنان یک مربی با انظباط و جدی بود و بازیکنانش به وی لقب "فرگی عصبانی" را داده بودند.

فرگوسن در فصل 83-1982 با آبردین حتی به موفقیت بزرگتری دست یافت. آنان موفق به حضور در دیدارهای جام برندگان اروپا شدند و سرانجام توانستند با پیروزی 1-2 مقابل رئال مادرید به قهرمانی برسند. آبردین تبدیل به سومین تیم اسکاتلندی شد که توانسته بود به قهرمانی در یک رقابت اروپایی برسد. فرگوسن نیز معتقد بود که حالا او کاری بزرگ در زندگی اش انجام داده است. آبردین همچنین در لیگ نیز بسیار خوب ظاهر شد اما نتوانست به مقام قهرمانی دست پیدا کند و در نهایت در لیگ سوم شد. اما آنها توانستند با پیروزی یک بر صفر مقابل رنجرز توانست جام حذفی اسکاتلند را فتح کنند.

آبردین فصل 84-1983 را بسیار عالی شروع کرد و در نهایت قهرمان لیگ اسکاتلند شد. در این فصل آبردین جام حذفی اسکاتلند را نیز بالای سر برد.

همان فصل فرگوسن از باشگاههایی مثل تاتنهام و آرسنال پیشنهاد دریافت کرد اما هیچکدام را نپذیرفت.

آبردین فصل 85-1984 نیز قهرمان لیگ شد اما در فصل 86-1985 فصل بدی را پشت سر گذاشت و در لیگ در جایگاه چهارم قرار گرفت اما موفق شد دو جام دیگر اسکاتلند را بالای سر ببرد.

بعد از مرگ جاک استین؛ فرگوسن سکان هدایت تیم ملی اسکاتلند را برای آمادگی در جام جهانی 1986 برای مدت کوتاهی در دست گرفت. در آن زمان اخبار مختلفی از گوشه و کنار شنیده می‌شد که فرگوسن جایگزین روی آتکینسون خواهد شد. سرانجام بعد از برکناری آتکینسون توسط یونایتد در نوامبر1986  به منچستر یونایتد پیوست.

فرگوسن در روز 6 نوامبر 1986 به‌عنوان سرمربی در اولدترافرد آغاز به کار کرد. فرگوسن از اینکه بسیاری از بازیکنان از جمله نورمن وایت ساید و برایان رابسون خیلی زیاد از مشروبات الکلی استفاده می‌کردند بسیار نگران بود و از وضعیت بدنی آنها رنج می‌برد اما بسیار خوب نظم و انضباظ را در بازیکنان تقویت کرد و در انتهای فصل من‌یونایتد به جایگاه یازدهم صعود کردند. فرگوسن در فصل 88-1987 بازیکنان بزرگ زیادی از جمله استیو بروسن، ویو اندرسون، برایان مککلر و جیم لیتون را به باشگاه آورد و بازیکنان جدید به طرز چشمگیری در پیشرفت تیم تأثیرگذار بودند و با 9 امتیاز کمتر از لیورپول در جایگاه دوم قرار گرفتند.

با بازگشت مارک هیوز به باشگاه انتظار می‌رفت یونایتد بهتر از گذشته ظاهر میشود اما فصل 89-1988 فصل بدی برای آنان بود؛ در لیگ یازدهم شدند و در یک‌چهارم نهایی جام حذفی یک بر صفر در دیدار خانگی مغلوب ناتینگهام فارست شدند.

اولین قهرمانی در انگلیس

در فصل 90-1989 منچستر یونایتد دو هافبک جدید خرید تا تیم قدرتمندتری را روانه‌ی مسابقات کند؛ نیل واب از ناتینگهام فارست و پول اینس از وستهام یونایتد. مدافع وسط 24 ساله‌ی میدلزبرو؛ گری پلیستر، نیز با قراردادی به مبلغ 2.3 میلیون پوند به منچستر یونایتد پیوست. در اولین دیدار این فصل یونایتد موفق شد مدافع عنوان قهرمانی یعنی آرسنال را 1-4 شکست دهد اما در ماه سپتامبر یونایتد شکستی سخت و تلخ را مقابل منچستر سیتی متحمل شد و با نتیجه‌ی 1-5 مغلوب این تیم شد. وضعیت در ادامه‌ی این فصل بهتر نشد و بسیاری از خبرنگاران و روزنامه‌نگران خواستار برکناری فرگی شدند. یونایتد 6 شکست و 2 تساوی را در 8 دیدار تجربه کرد و فرگوسن بعدهای از دسامبر 1989 به عنوان "تاریکترین دورانی که تحمل کرده است" یاد کرد.

در ژانویه‌ی 1990 در دور سوم جام حذفی مقابل ناتینگهام فارست قرار گرفت. فارست آن زمان یکی از قوی‌ترین تیم‌های انگلستان بود و همه بر این باور بودند که یونایتد در آن دیدار مغلوب و فرگوسن برکنار می‌شود اما منچستر در این دیدار با یک گل پیروز و به فینال رسید. از این پیروزی در جام حذفی و قهرمانی در این مسابقات به عنوان دیداری که موقعیت شغلی فرگوسن را در اولدترافورد نجات داد یاد می‌شود.
 

فصل 93-1992 و سرانجام قهرمانی

بعد از یک شروع ضعیف در ابتدای فصل (آنان در نوامبر بین 22 تیم دهم بودند) اینطور به نظر می‌رسید که یونایتد بار دیگر قهرمانی را از دست دهد اما فرگوسن به لیدز یونایتد 1.2 میلیون پوند پرداخت کرد تا مهاجم فرانسوی‌شان یعنی اریک کانتونا را در اختیار بگیرد. کانتونا با مارک هیور زوج خوب و قدرتمندی تشکیل دادند و صدرنشین جدول شدند و به انتظار 26 ساله‌ی یونایتد پایان دادند. فرگوسن توسط انجمن مربیان لیگ به عنوان مربی برتر سال برگزیده شده.

کسب دو عنوان قهرمانی در فصل 94-1993

فرگوسن ،روی کین هافبک 22 ساله‌ی ناتینگهام فارست را به لیست خرید اضافه کرد. او با 3.75 میلیون پوند در انگلیس به عنوان جایگزینی برای برایان رابسون که دیگر به بازنشستگی‌اش نزدیک می‌شد قرار گرفت. یونایتد این فصل از ابتدا تا انتها صدرنشین بود. کانتونا با 25 گل در تمام دیدارها علیرغم اخراجش در دو دیدار؛ به‌عنوان آقای گلی این فصل دست یافت. شیاطین سرخ همچنین به فینال جام اتحادیه رسید اما 1-3 مغلوب آستون ویلا به مربیگری رون آتکینسون شد. در فینال جام حذفی منچستر به پیروزی 0-4 مقابل چلسی رسید.
 

کسب دو عنوان قهرمانی دیگر در فصل 96-1995

فرگوسن در تابستان 95 یعنی زمانی‌که سه نفر از بازیکنان یونایتد اجازه رفتن داده شد شدیداً هدف آماج انتقادات قرار گرفت. با این حال اقدامی برای خرید بازیکن جایگزین انجام نگرفت.کاملا واضح بود که فرگوسن قصد دارد از تعداد بی‌شمار بازیکنان جوان یونایتد که همگی در آمادگی به سر می‌بردند استفاده کند. این بازیکنان جوان عبارت بودند از گری نویل، فیل نویل، دیوید بکهام، پول اسکولز و نیکی بات. وقتی یونایتد در اولین دیدار لیگ با نتیجه 1-3 مغلوب آستون‌ویلا شد، رسانه‌ها شروع به انتقاد از فرگوسن کردند. آنان معتقد بودند که تیم یونایتد حاوی بازیکنان جوان و بی‌تجربه است. آلن هنسن در یک برنامه‌ی زنده‌ی تلویزیونی گفت: "شما با یک مشت بچه نمی‌توانید قهرمان شوید."

با این حال بازیکنان جوان بسیار خوب ظاهر شدند و در 5 دیدار بعدی پیروز شدند. بازگشت کانتونا از محرومیت کمک شایانی بود اما آنان 14 امتیاز از نیوکاسل عقب بودند. با این حال در اوایل سال 1996 این فاصله به حداقل رسید و در اوایل ماه مارس سرخ‌پوشان منچستر صدرنشین لیگ شدند. موفقیت یونایتد در رسیدن به قهرمانی فصل در روز آخر قطعی شد. آنان همچنین در فینال جام حذفی با تک گل کانتونا موفق به شکست لیورپول و کسب عنوان قهرمانی شدند.

فصل 99-1998 و کسب تریپل

فصل 99-1998 فصل قهرمانی منچستر در لیگ برتر، جام حذفی و لیگ قهرمانان بود .در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان در دیدار مقابل یونتوس، یاران فرگوسن دو گل دریافت کرد اما با هنرنمایی روی کین یونایتد یونتوس را 2-3 شکست داد. در فینال لیگ قهرمانان هم این تیم با نتیجه‌ی 1-2 پیروز شد.

در نیمه‌نهایی جام حذفی نیز منچستر مقابل آرسنال قرار گرفت. زمانی‌که روی کین از بازی اخراج شد به نظر می‌رسید منچستر شکست را پذیرا خواهد شد؛ چرا که آرسنال یک پنالتی در آخرین لحظات از یونایتد گرفت. اما پیتر اشمایکل پنالتی را مهار کرد و در وقت اضافه رایان گیگز یک گل به یادماندنی به ثمر رساند. در فینال من‌یونایتد، نیوکاسل را با نتیجه 0-2 با گل‌های تدی شرینگهام و پول اسکولز شکست دادند.

در 12 ژوئن 1999 الکس فرگوسن به پاس زحماتش عنوان SIR را دریافت کرد.

فصل 08-2007؛ دهمین قهرمانی و حضور در فینال لیگ قهرمانان

 

منچستر سرانجام موفق شد هارگریوز را از بایرن مونیخ خریداری کند. آنان همچین بازیکن جوان پرتغالی نانی و بازیکن تاثیر گذار برزیلی آندرسون را خریدند. آخرین خرید تابستانی آنان هم کارلوس توز آرژانتینی از وستهام بود. من‌یونایتد این سال را با دو امتیاز در سه بازی شروع کرد با این حال سریع خود را پیدا کرد و رقابتی سخت با آرسنال و چلسی برای کسب عنوان قهرمانی آغاز کرد .در هشت مارس یونایتد در نیمه‌نهایی جام حذفی توسط پورتموث از این رقابت‌ها حذف شد. اما منچستر توانست در رقابتی فشرده با 2 امتیاز اختلاف نسبت به چلسی و 4 امتیاز اختلاف نسبت به آرسنال دهمین قهرمانی در لیگ برتر انگلیس را به افتخاراتش بیفزاید.

افتخارات با منچستریونایتد

• قهرمانی جام حذفی انگلستان در سال 1990
• قهرمانی جام در جام اروپا 1991

• قهرمانی سوپر جام اروپا در سال 1991
• قهرمانی جام حذفی انگلستان در سال 1992
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 1993
•  قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 1994

• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 1996
• قهرمانی جام خیریه انگلستان در سال 1996
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 1997
• قهرمانی جام خیریه انگلستان در سال 1997
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 1999
• قهرمانی جام حذفی انگلستان در سال 1999
• قهرمانی لیگ قهرمانان در سال 1999
• قهرمانی جام بین‌قاره‌ای در سال 1999
• قهرمانی لیگ برتر در سال 2000
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 2001
• قهرمانی لیگ برتر در سال 2003
• قهرمانی جام حذفی در سال 2004
• قهرمانی جام اتحادیه انگلستان در سال 2006
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 2007
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 2008
• قهرمانی لیگ قهرمانان در سال 2008
• قهرمانی جام باشگاه‌های جهان در سال 2008
• قهرمانی جام اتحادیه انگلستان در سال 2009
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 2009
• قهرمانی جام اتحادیه انگلستان در سال 2010
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 2011
• قهرمانی لیگ برتر انگلستان در سال 2013

می 2013 موفق‌ترین مربی تاریخ بریتانیا، به‌طرز ناگهانی و غیرمنتظره‌ای بازنشستگی خود را در پایان فصل اعلام کرد. این خبر بدون هیچ‌گونه پیش‌زمینه‌ی خاصی، در فاصله‌ی دو هفته مانده به پایان فصل اعلام شد. فرگوسن با کسب 49 جام در دوران مربیگری‌اش، و کسب 38 جام متعدد با یونایتد، نام خود را در تاریخ فوتبال جاودانه کرد. در روز خداحافظی وی، اکثر شبکه‌های خبری انگلستان و جهان این خبر را تیتر اصلی اخبار خود قرار دادند. خیل عظیمی از پیام‌ها بابت خداحافظی سر الکس فرگوسن روانه شد؛ از رقیبان گرفته تا شاگردان قدیمی، از ریاست یوفا و فیفا تا نخست وزیر وقت بریتانیا دیوید کامرون.

فرگوسن، نابغه‌ی تاکتیک‌ها است. او از هیچ چیزی نمی‌ترسد و همیشه به آینده فکر می‌کند. وی به شانس خیلی معتقد است و همیشه قبل از بازی دست به یک‌سری کارهای عجیب می زد که در رختکن یونایتدی‌ها به‌هیچ وجه خنده‌دار نبود و همه این سلسله مراتب را باور و قبول داشتند.

او می گوید: "اگر شما بخواهید پیروز شوید باید در دستتان کیفی پر از شانس داشته باشید!"

ضرب المثل معروف اسکاتلندی در قاب مجللی بالای سر فرگوسن در دفتر کارش نصب شده بود: "بدون زحمت، چیزی به دست نمی‌آید."