فیرپلی مالی یوفا چیست و چه کسانی از آن متضرر می‌شوند؟

نوید صراف | آیین‌نامه بازی جوانمردانه مالی یوفا (Financial Fair-Play) در سپتامبر 2009 توسط هیئت کنترل مالی در اروپا به تصویب رسید. این قانون به طور کلی در به منظور جلوگیری از بالا رفتن خرج‌های باشگاه‌های فوتبال اروپا نسبت به درآمد آن‌ها می باشد تا از این طریق مانع بروز و ایجاد مشکلات مالی برای تیم‌ها شود.

یوفا به منظور جلوگیری از هزینه‌های سرسام‌آور تیم‌های باشگاهی در این قاره قوانینی وضع کرده است که خریدهای این باشگاه‌ها را محدود می‌کند. این قوانین باعث شده است تا تیم‌ها برای خریدهای میلیونی خود چند بازیکن را بفروشند تا تراز مالی آنها از سقف تعیین‌شده فراتر نرود. آیین نامه فیرپلی مالی (FFP) قانونی را آماده کرد تا باشگاه ها نتوانند بودجه اضافی در فصول زیاد برای باشگاه داشته باشند.

بحث اصلی این قانون برای این است که تیم‌ها به کشف کردن استعدادهای کشورهای خود و یا دیگر کشورها با هزینه‌های کمتر بیشتر بها دهند تا با این روش تیم‌هایی که بودجه ضعیف‌تری نسبت به تیم‌های ثروتمند برخوردارند؛ توان رقابت در این عرصه را با باشگاه‌های بزرگ داشته باشند.

رئیس یوفا میشل پلاتینی در این باره گفت: "50 درصد باشگاه‌ها در حال از دست دادن پول خود هستند. ما باید این روال را پایان دهیم. تیم‌ها بیشتر از آنکه پول بدست بیاورند؛ در حال از دست دادن سرمایه‌های خود هستند. ما نمی‌خواهیم به باشگاه ها ضرر برسانیم و یا آنها را با این قوانین نابود کنیم.  برعکس ما می‌خواهیم در این بازار به آنها کمک کنیم."

به طور مثال تیم وستهام یونایتد در لیگ برتر انگلستان بین سال‌های 2005 تا 2010 مبلغ 90.2 میلیون پوند را از دست داده است. یا تیم پورتسموس که مبلغ 59 میلیون پوند را به دلیل خریدن بازیکنان معروف زیادی را از دست داد و هیچ مقامی قابل توجهی هم بدست نیاورد. و یا در سری‌آ ایتالیا؛ بسیاری از تیم‌ها مبالغ زیادی پول از دست دادند. آث‌میلان 69 میلیون یورو در دسامبر 2010 ؛ جنوا 16 میلیون یورو در دسامبر 2010 و یا اینتر میلان مبلغ 1.3 میلیارد دلار را طی 16 سال از دست داده است.

طبق بررسی‌های انجام شده 82 درصد از 2.3 میلیارد دلار گردش مالی در فصل نقل‌وانتقالات از کشورهای آلمان، ایتالیا، فرانسه، انگلیس و اسپانیا بوده است. از این میزان 72 درصد این مبلغ در تیم‌های بزرگ این 5 کشور هزینه شده است و سهم سایر تیم‌های این 5 کشور تنها 10 درصد کل این مبلغ است.

البته این قانون به این معنی نیست که دیگر تیم‌های متمول قادر به خرید بازیکنان گران قیمت نیستند. برای مثال فرض کنید منچسترسیتی با حدود 40 میلیون یورو روبینیو را به این تیم آورد اما این بازیکنی هیچ درآمد و یا سود خاصی از تبلیغات برای این باشگاه نداشت، اما از طرف دیگر رئال مادرید؛ کریستیانو رونالدو را با 96 میلیون یورو از منچستر یونایتد به خدمت گرفت و در همان سال اول با فروش پیراهن‌های وی و تبلیغات، توانست حتی از خرید وی سود نیز عاید باشگاه سازد.

در ابتدای فصل، آنخل دی‌ماریا تا پای قرارداد با پاریس‌سنت‌ژرمن نیز پیش رفت اما رعایت قانون فیرپلی مالی، مانع از توافق این باشگاه و رئالی برای انتقال 60 میلیون یورویی او شد. نشریه‌ای فرانسوی در همان زمان ادعا کرد که در آخرین دیدار بین ناصر الخلیفه و فلورنتینو پرس، رئیس قطری باشگاه پاریس‌سنت‌ژرمن پیشنهاد داده که آنها در این تابستان دی‌ماریا را به خدمت بگیرند اما برای گذر از این قانون؛ در تابستان سال آینده، کل ملبغ 60 میلیون یورو را به رئال بپردازند. اما رئالی‌ها که خامس رودریگز را از موناکو به خدمت گرفته بودند؛ باید 88 میلیون یورو برای او پرداخت می‌کردند و این روند تراز مالی باشگاه را دچار مشکل می‌کرد و به همین منظور سران باشگاه مادریدی اصرار داشتند که پول فروش دی‌ماریا را در زمان فروش دریافت کنند. پس از کش‌وقوس‌ها فراوان، رئال دی‌ماریا را به منچستر و سپس ژابی آلونسو را به بایرن فروخت تا تراز مالی خریدهای تابستانی‌اش را طبق قوانین یوفا تنظیم کرده باشد.

شما این امر را در نظر بگیرید منچسترستی در طی یکی، دو سال اخبر بالغ بر 1 میلیارد پوند مخارج داشته (این مخارج شامل خرید ها، مبالغ حقوق اعضای تیم و هیزینه های دیگر باشگاه هستند) ولی از طرفی تنها توانسته چیزی در حدود 500 میلیون درآمد خالص داشته باشد و برای دور زدن قوانین، با شرکت هایی قرارداد مالی و اسپانسری امضا کرده است که وابسته با مالک باشگاه هستند.

یوفا در سال‌های گذشته تاکید زیادی روی اجرای قانون فیرپلی مالی داشته است و باشگاه منچستر‌سیتی را به دلیل نقض این قانون نقره داغ کرد. منچسترسیتی که در سال‌های گذشته بازیکنان بزرگ زیادی را جذب کرده، قوانین فیرپلی مالی یوفا را نقض کرد و به این ترتیب این باشگاه انگلیسی با جریمه‌ی سنگین 50 میلیون پوندی روبه‌رو شد !

باشگاه چلسی نیز یکی از موفق‌ترین سیاست‌ها را طبق این قانون در پیش گرفته است. بر طبق سایت رسمی باشگاه چلسی، این باشگاه 19 بازیکن قرضی در سایر تیم‌ها دارد. به این ترتیب که باشگاه انگلیسی با بازیکنان جوان و آینده‌دار قرار داد امضا کرده و آنها را برای رشد و پرورش هرچه بهتر به تیم‌های کشورهای معتبر رهسپار کرده است. به این ترتیب با یک تیر دو نشان خواهد زد. یک اینکه در صورت پیشرفت چشم‌گیر این بازیکانان، آینده‌ی تیم اصلی چلسی تضمین شده است و از سوی دیگر از فروش این بازیکنان در سال‌های آینده سود سرشاری عاید باشگاه خواهد شد. چلسی در ابتدای فصل از فروش دو بازیکن بلژیکی و ملی‌پوشش یعنی لوکاکو و دی‌براون درآمدی نزدیک به 40 میلیون یورو کسب کرد و توانست دیگو کوستا را به ترکیب خود اضافه کند. هرچند فعالیت‌های مشکوک آبراموویچ مالک متمول و روسی این باشگاه بر فعالیت‌های آبی‌پوشان کمی سایه افکنده است.

اما آنچه در مورد این قانون در حال حاضر مورد نقد است، وضعیت تیم‌های مانند آرسنال است. توپچی‌های لندن به علت بدهی‌های مالی سنگین، طبق این قانون یوفا، مجبور شد چند بازیکن کلیدی و تاثیرگذار خود را بفروشد که با فروش این بازیکنان، یاران آرسن ونگر در این فصل با مشکلات بسیار زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

بی شک این قانون مانعی بزرگ بر سر راه تیم‌های نو پا است. تیم‌هایی که از نظر هوادار و فروش سهام و یا بلیط و حتی تبلیغات در ابتدای راه هستند. تیم‌های نوپا برای حضوری مقتدر در مسابقات نیازمند جذب بازیکنان سطح بالا هستند و این به جز صرف هزینه‌ی قابل قبول ممکن نخواهد بود و طبق قانون فیرپلی مالی یوفا این تیم‌ها در صورت تملک مالی نیز نمی‌توانند بازیکنان گرانقیمتی را به ترکیب تیم خود بیافزایند.

به نظر می‌رسد نقص‌های زیادی همچنان در این قانون وجود دارد که نیازمند بررسی مجدد و بازنویسی است.