گفت و گویی متفاوت با مدافع سیه‌چرده‌ی برزیلی / روکه ژونیر : نژادپرستی از خانه ها شروع می شود

رسول مجیدی ‌

نژادپرستی در فوتبال موضوع کم اهمیتی نیست. کشورهای بسیاری در دنیا با این مساله شرم‌آور دست و پنجه نرم می‌کنند و برای ریشه‌کن کردن آن وامانده‌اند. چندی پیش روکه ژونیر، فوتبالیست 37 ساله برزیلی است که حالا روی به مربی گری آورده در مورد این موضوع روز فوتبال جهان با سایت فیفا به گفت و گو نشست. او که خود قربانی این تبعیض بوده، به زوایای مختلف این مساله در کشور میزبان جام جهانی یعنی برزیل پرداخت. «متافوتبال» برای اولین بار این مصاحبه‌ را که در فضای رسانه‌های فارسی به آن کمتر پرداخته شده٬ منتشر می‌کند:

-    شما به عنوان بازیکنی شناخته می شوید که همواره جلوی تبعیض نژادی ایستاده اید، آیا این مقاومت همیشه در درون شما وجود داشته، یا حادثه ای در زمین فوتبال، شما را به سوی مبارزه با  این مساله کشانده است؟
خب، اساسا فکر میکنم این مساله بر می گردد به گذشته من. من از خانواده ای می آیم که همه اعضای آن سیاه هستند. آنها سالیان متمادی از تبعیض نژادی رنج برده اند. زمانی که پدربزرگم – که در فوریه امسال و در سن 97 سالگی فوت شد – به شهر محل تولد من(سانتا ریتا از ایالت میناس گرایس) پا گذاشت، مردمان سیاهپوست فقط حق داشتند در بیرون میدان اصلی تردد کنند و این در حالی بود که سفیدپوستان از وسط آن می گذشتند. پدربزرگ من اولین شخصی بود که این قانون را شکست. آن هم در آن شهر کوچک روستایی که مملو از افکار نژادپرستانه بود. به همین خاطر من به خاطر خانواده ام همیشه از این جور مسائل آگاه بودم. من در خانواده ای به دنیا آمده ام که همیشه در اینباره صحبت می شده است. خانواده ای که نظر مشخصی در اینباره دارد : "مردمان سیاه می توانند به همه چیز برسند، بین ما و سفیدپوستان هیچ تفاوتی وجود ندارد و ما می توانیم از آنچه هستیم، لذت ببریم." من ذهن روشنی در مورد اینگونه مسائل دارد چون از سنین کودکی، تبعیض را تجربه کردم و به خوبی میدانم که چطور باید با آن برخورد کرد.

-    در طول دوران بازی ات، تعداد زیادی از هم تیمی هایت از تبعیض نژادی رنج بردند، آیا هیچوقت سعی کردید تا با  هم متحد شوید و علیه این مساله  اطلاع رسانی کنید؟
فرایند صحبت کردن درباره تبعیض نژادی خیلی سخت است. مردم ممکن است بگویند آنرا درک کرده اند اما درواقع تجربه آن چیزی متفاوت از شنیدنش است. برای اینکه شما بدانید این موضوع شبیه چیست، باید به میان آن بروید. عمق آن را هیچکس نمی تواند درک کند، هیچکس نمی تواند باور کند چه اتفاقی می افتد. در بازی های امروز هم وقتی شما سیاه هستید، فقط زمانی حرفتان مورد قبول واقع می شود که مشهور باشید. این موضوع تلخ است اما واقعیت دارد. دقیقا از زمانی که من معروف شدم، همه چیز برایم تغییر کرد. به هر حال من فکر میکنم فوتبال بازتاب جامعه است. نژاد پرستی وجود دارد ولی فقط در مکان هایی از جامعه دیده می شود که بیشتر از جاهای دیگر رایج است، مانند حوزه ورزش.

-    شما فکر می کنید موثر ترین راه برای مبارزه با تبعیض نژادی در فوتبال چیست؟
مبارزه با نژادپرستی کار آسانی نیست ولی امروز می توان مجرمان را شناسایی کرد و باشگاه ها را مجبور به برداشتن قدم های جدی کرد. شما باید مسولیت این موضوع را تقسیم کنی. هم حکومت و هم مردم به نوعی در این باره مسوولیت دارند.

-     در حالی که فوتبال برزیل بازیکنان سیاه زیادی را در این سال ها پرورش داده، اما بیشتر مربیان تیم ملی این کشور، سفید پوست هستند. به عنوان کسی که در حال  تبدیل شدن به یک مربی هستی، فکر میکنی دلیل این امر چه می تواند باشد؟
یکبار دیگر میگویم؛ به نظر من این بازتاب جهانیست که در آن زندگی می کنیم. در آخرین سرشماری ای که در برزیل انجام شد، بیش از نیمی از جمعیت کشور اعلام کردند که سفیدپوست نیستند. ولی شما به تعداد رئیسان سیاه پوست دانشگاه های کشور بنگرید. برای مثال شما چند سیاه پوست را در پست های مهم می بینید؟ به همین خاطر من موافق مبارزه با سهمیه رایج در دانشگاه های عمومی هستم. چون این راه مبارزه با سالهای سال تبعیض است که نتیجه آن برده داری و چیزهای دیگر شده است.
این مشکل تاریخی و ریشه دار است. مردم فکر می کنند فقط فوتبالیست های بازنشسته سیاه پوست نمی توانند به سمت های مربی گری یا مدیریت برسند.تمام این ها بر می گردد به تاریخ ما.مردم بعضی وقت ها سعی میکنند توجه کمتری به آن نشان دهند و اهمیت آنرا پایین بیاورند. ولی این یک فرایند آرام است که از خانه ها شروع می شود.جایی که تمام ایده های مربوط به برابری، نسل به نسل منتقل می شود. دولت هم باید به دنبال سیاست های آموزشی باشد که فرصت تحصیل را نه فقط به سیاه پوستان جامعه، بلکه به افراد کم در آمد هم بدهد.