آیا پرداخت‌های میلیاردی به فوتبالیست‌ها سودآور است؟ / قسمت اول

رسول مجیدی

چندی پیش و همزمان با انتشار ریز قراردادهای بازیکنان باشگاه پرسپولیس توسط وزارت ورزش٬ یک سایت معتبر در زمینه دستمزد ورزشکاران حرفه‌ای دنیا هم لیست دست‌و دلبازترین باشگاه‌های دنیا در زمینه پرداخت حقوق به بازیکنانشان را منتشر کرد. اسپورتینگ‌اینتلیجنس (sportingintelligence) در گزارش سالانه خود باشگاه منچستر سیتی که توسط یک بیلیونر قطری اداره می‌شود را در صدر نشانده است. این باشگاه به طور میانگین سالی ۸ میلیون دلار به بازیکنانش دستمزد پرداخت می‌کند. به عبارتی ساده‌تر بازیکنان باشگاه دوم شهر منچستر به طور متوسط سالانه ۲۴ میلیارد تومان تنها از راه بازی در زمین فوتبال کسب می‌کنند و این جدای از درآمدهای تبلیغاتی آنهاست. اما چرا یک باشگاه فوتبال در سطح اول اروپا تا این میزان دست و دلباز است؟ آیا در آنجا هم مساله بودجه عمومی و بیت‌المال مطرح است و مدیران باشگاه‌های بزرگ دنیا فقط هزینه می‌کنند؟ پاسخ بدون شک منفی است. باشگاهی که بیشترین دستمزدهای فوتبال در دنیا را پرداخت می‌کنند از اتفاق خصوصی هستند و حقوق بازیکنان خود را از جیب باشگاه و سهام‌داران پرداخت می‌کنند. درواقع آنها با بازیکنان فوتبال تجارت می‌کنند.

جذب بازیکن به مثابه یک فرصت تجاری

ظریفی می‌گفت چرخ دنیا بدون فوتبالیست‌ها هم می‌چرخد اما دنیا بدون پزشکان و معدنچیان و پلیس‌ها و ... نمی‌تواند به کار خود ادامه دهد. راست‌ هم می‌گفت دنیا بدون فوتبال همچنان قشنگ است. پس چرا بازهم سرمایه‌داران چنین دستمزدهایی را به بازیکنان پرداخت می‌کنند؟ چرا هر روز تعداد بیشتری از میلیاردرها به دنبال خرید باشگاه‌های فوتبال در سراسر دنیا هستند؟ آنهایی که به زحمت میلیارد شده‌اند چگونه حاضر می‌شوند چنین دستمزدهای سنگینی به بازیکنان‌شان پرداخت کنند؟ پاسخ آسان‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنید؛ فوتبالیست‌ها توانایی پولسازی عجیبی دارند. آنها یک کارمند ساده باشگاه نیستند. هرکدام‌شان به نوعی شبیه یک برند هستند. می‌توانند اسپانسرها را به سوی باشگاه بکشانند. آنها می‌توانند استادیوم‌ها را لبریز از تماشاچی کنند و قیمت بلیط مسابقات را افزایش دهند. سوپرستاره‌های فوتبال و دیگر ورزشکاران بر روی حق پخش تلویزیون مسابقات تاثیر مستقیم دارند و بدون شک همه شبکه‌های تلویزیونی دوست دارند بازی‌هایی را پخش کنند که در آن رونالدو و مسی حضور دارند. حتی وقتی شرکت‌های بزرگ برای اسپانسرشیپ پیراهن پیش قدم می‌شوند٬ برای‌شان مهم است که لوگوی شرکت‌شان روی لباس چه بازیکنانی به نمایش در می‌آید. همه این‌ها باعث شده تا پرداخت های هنگفت به بازیکنان در دنیا منطقی به نظر بیاید. سود فروش پیراهن رونالدو برای رئال مادرید خیلی بیشتر از دستمزد سالانه اوست و مادرید می تواند از همین یک راه کلی سود به جیب بزند. با نگاهی دقیق‌تر به جدول ۱۰ باشگاه پردرآمد دنیا می‌توان متوجه شد٬ تمام باشگاه‌ّهایی که بیشترین حق پخش تلویزیونی را داشته‌اند از بازیکنان نام آشنا و البته گران قیمت سود می‌برند. این باشگاه ها از «درآمدهای روز بازی» بیشتری هم سود می‌جویند. منظور از درآمدهای روز بازی٬ درآمدهایی همچون بلیط فروشی٬ فروش اقلام باشگاه در اطراف ورزشگاه و ... است. این باشگاه‌ها همچنین از درآمدهای تجاری (اسپانسرینگ روی پیراهن٬ فروش لباس و...)‌ بیشتری هم برخوردار هستند. همه اینها حاکی از منطقی بودن هزینه دستمزد پرداختی به بازیکنان است.

قیمت ها میلیون دلار است

منبع : businessofsoccer.com

فروش بازیکن؛ منبع درآمدی از یادرفته

همه‌جای دنیا رسم است که یکسال مانده به اتمام قرارداد بازیکنان با باشگاه در مورد وضعیت آینده آنها تصمیم گیری شود. اساسا هم دو راه جلوی پای مدیران تیزهوش وجود دارد. یا تمدید قرارداد و یا فروش بازیکن. در فوتبال امروز دنیا کمتر پیش می‌آید بازیکنی پس از پایان قراردادش برای آینده تصمیم گیری کند و در اغلب اوقات حداقل ۶ ماه مانده به پایان فصل٬ وضعیت بازیکنان برای فصل آتی مشخص می‌شود. در ایران اما می‌توان گفت این راه درآمدی وجود خارجی ندارد! بازیکنان ما عادت به بستن قراردادهای یکساله دارند و در معدود مواردی که قراردادها طولانی‌تر می‌شود٬ انقدر بند و تبصر به آن اضافه می‌شود که هر بازیکنی علنا می‌تواند در پایان فصل اول به راحتی از تیم جدا شود. به همین دلیل هم کمتر شاهد نقل و انتقالات بازیکنان به سبک اروپا هستیم. کمتر تیمی از محل فروش بازیکنانش درآمد دارد. بازیکن‌ها اغلب به صورت آزاد به تیم‌های جدیدشان می‌رود و یک باشگاه که سال‌ّها برای رشد بازیکنان جوانش زحمت کشیده٬ مفت و مجانی آنها را از دست می‌دهد. نبود فرهنگ نقل و انتقالات در ایران یکی از دلایل منطقی نبودن هزینه‌های میلیاردی برای بازیکنان است. برای روشن‌تر شدن این موضوع بد نیست نگاهی به باشگاه پورتوی پرتغال داشته باشیم. این تیم که به یکی از تیم‌های سازنده فوتبال در غرب اروپا مشهور است و از اتفاق ژوزه مورینیو٬ سرمربی موفق چلسی در حال حاضر را هم همین باشگاه به دنیا معرفی کرده٬ در ۱۰ سال گذشته ۸ بار قهرمان رقابت‌های پرتغال شده است. آنها در یک دهه گذشته تنها ۴۰۰ میلیون یورو از راه فروش بازیکنانشان بدست آورده‌ اند. به عبارت دیگر آنها فقط ۱۸۰۰ میلیارد تومان از راه فروش بازیکنان‌شان بدست آورده‌اند و این جدای از حق پخش مستقیم٬ اسپانسر روی پیراهن و ... است. این رقم که نشان از مدیریت صحیح در پورتو است یکبار دیگر به ما گوشزد می‌کند که یکی از راه‌های سودده کرده فوتبال ایران٬ بستن قراردادهای بلندمدت با بازیکنان و دریافت حق رضایت‌نامه برای فروش آنها به سایر تیم‌هاست.