نویسنده
شهراد باغستانیمتافوتبال – اولیور کان، سنگربان اسطورهای تیم ملی آلمان و بایرن مونیخ ملقب به "تیـتـان" پانزدهم ژوئن 2015 از مرز 46 سالگی گذشت.
اولی کان، دروازهبانی که همیشه همانند یک صخره و کابوس برای مهاجمان حریف ژرمنها و بایرن مونیخ بود. محبوب آلمانیها و البته مغذوب هواداران فوتبال سایر کشورها!
اولیور رالف کان، پانزدهم ژوئن 1969 در شهر کارلسروهه واقع در جنوب غربی آلمان و در نزدیکی اشتوتگارت متولد شد. تنها دروازهبانی که بهعنوان بهترین بازیکن جامجهانی انتخاب شده، فوتبالش را شش سالگی از باشگاه شهرش یعنی کارلسروهه اسسی شروع کرد.
در هشت سالگی یک بار بهدلیل بیماری دروازهبان تیم، درون دروازه جا گرفت و بازی خوبی از خود نشان داد. پدربزرگش به همین مناسبت به او کلکسیونی از وسایل دروازهبان اسطورهای آن زمان آلمان، سپ مایر را هدیه داد. همین امر سرنوشت کان را رقم زد و او را تشویق کرد که درون دروازه بایستد.
در پانزده سالگی برای کان محرز شده بود که میخواهد بازیکن حرفهای شود. از آنجا که اندامی لاغر داشت، بهطور منظم به تمرینات پرورشاندام پرداخت تا بتواند کاستیهای خود را در این زمینه برطرف سازد. پدرش رولف که خود از سال 1963 تا 1965 در کارلسروهه در بوندسلیگا توپ میزد، درباره ارادهآهنین پسرش گفته بود: "حتی روزهای تعطیل یکشنبه، صبح زود مرا از تختخواب بیرون میکشید تا با او تمرین کنم!"
12 سال در ردههای پایهی این باشگاه قدیمی فوتبال آلمان بازی کرد تا اینکه سال 1987 هجده ساله بود که توأمان عضو تیم اصلی و دوم باشگاه شد. درخشش در سه فصل حضور در تیم دوم باعث شد تا نامی برای خودش دستوپا کند و سرانجام وینفرد شافر او را از فصل 91-1990 بهعنوان دروازهبان ثابت تیم اصلی به بازی گرفت.
نخستین موفقیت او، رسیدن با تیم کارلسروهه به مرحله نیمهنهایی جام یوفا در سال 1993 بود. سال 1994 دروازهبان سالِ آلمان شد و به تیم ملی هم دعوت شد.
پیوستن به بایرن و اسطوره شدن
اولی کان پس از چهار فصل درخشش در ترکیب کارلسروهه مد نظر بایرنیها قرار گرفت. او که هرگز به تیم ملی جوانان آلمان دعوت نشده بود راهی مونیخ شد تا سرنوشت برایش جور دیگری رقم بخورد.
باشگاه بایرن مونیخ کان را در ازای پرداخت پنج میلیون مارک به جای ریموند آومان به خدمت گرفت. مبلغی که تا آن زمان در بوندسلیگا برای هیچ گلری پرداخت نشده بود. وی به سرعت با مونیخیها درخشید و با بایرن مونیخ به پیروزیهای بزرگی دست یافت. به جز جامبرندگانجام اروپا، توانست همه عنوانهای قهرمانی را به چنگ آورد.
بایرن در سال 1999 در حالی راهی فینال لیگ قهرمانان اروپا شد که یکی از دلایل مهم این موفقیت درخشش اولی کان بود. در آن دیدار فراموش نشدنی استادیوم نیوکمپ، در حالی که مونیخیها تا دقیقه 90 یک بر صفر از حریف خود، منچستر یونایتد پیش بودند و جام قهرمانی را در دستان خود احساس میکردند، با دو گل پیدرپی در دقایق تلفشدهی بازی، مغلوب شدند. الیور کان بعدها گفته بود که: "شوک آن دیدار تا مدتها نتوانستم فراموش کنم!"
دو سال پس از این شکست تلخ، بایرن توانست باز هم به لطف درخشش کان در بازی نهایی حضور یابد و این بار در ضربات پنالتی برابر والنسیا پیروز شد و جام قهرمانی را بالای سر برد. اولی با دفع سه پنالتی، ستاره آن مسابقه لقب گرفت.
هشت قهرمانی بوندسلیگا، شش قهرمانی جامحذفی، یک جام یوفا و یک لیگ قهرمانان اروپا همگی برای بایرن در دوران اوجِ اولی کان بهدست آمد.
الیور کان در ماه اکتبر سال 2008 رسماً با دنیای فوتبال خداحافظی کرد.
با مانشافت... قهرمانی جامجهانی تنها افتخار ناممکن
اولی هیچوقت به تیم ملی جوانان آلمان دعوت نشد، ولی اولین حضورش در تیم ملی جامجهانی بود. او پیش از جامجهانی 94 آمریکا در لیست مانشافت قرار گرفت، اما تیم ملی آلمان دوران تلخی داشت و اولی هم آن سال سنگربان سوم تیم بود و در سایهی دروازهبانی همچون بودو ایلگنر قرار داشت.
پس از جامجهانی ایلگنر خداحافظی کرد و از آن به بعد اولی شد دروازهبان دوم تیم ملی و رقیب اصلی آندریاس کوپکه، که او هم سنگربان مطمئن و ششدانگی بود.
یورو 96 با مانشافت در حالی قهرمان شد که تمام بازیها را از روی نیمکت تماشا کرده بود. جامجهانی 98 هم برای آلمان کابوسوار سپری شد و پس از آن کوپکه خداحافظی کرد تا سرانجام نوبت به اولیور کان برسد تا شمارهی یک ژرمنها شود.
یورو 2000 هم به همین ترتیب تداعیگر روزهای بد فوتبال آلمان بود تا رودی فولر بهجای اریش ریبک روی نیمکت تیم بنشیند و جامجهانی 2002 با بازیهای درخشان کان تیم را به فینال برساند. بازیهای بینظیر اولی برای همیشه در یادها ماند و تنها در دیدار فینال آنها کم آوردند. با این وجود کان تنها دروازهبانی شد که عنوان بهترین بازیکن جامجهانی را کسب میکند.
پس از آن 4 سال دیگر پیراهن ملی را پوشید، اما با روی کار آمدن یورگن کلینزمن، ینس لمان به او ترجیح داده شد تا سرانجام در دیدار ردهبندی جامجهانی 2006 برابر پرتغال برای 86 و آخرین بار پیراهن مانشافت را بپوشد و با آن وداع کند.
نکات جالب درباره اولی کان
3 مارس 2001 در بازی با هانزا روستوک در حالی که بایرن 3-2 از حریف خود عقب بود به خط حمله تیمش اضافه شد و روی ضربه ارسالی کرنر با مشت توپ را وارد دروازهی روستوک کرد ولی داور کارت زرد دوم را به وی نشان داد و کان گریه کنان زمین را ترک کرد.
رونالدو مهاجم سابق تیم ملی برزیل دربارهی کان میگفت: "وقتی در مقابل او قرار میگیرم نصف توانم را از دست میدهم!" البته در فینال جامجهانی 2002 این رونالدو بود که با اعتمادبهنفس توانست دو بار کان را مغلوب کند و جامجهانی را همراه با برزیل بالای سر ببرد.
کان در یک مصاحبه بعد از جامجهانی 2006 اعلام کرد تجربهای که در این جام روی نیمکت به دست آوردم در بیست سال بازی و تمرین مداوم کسب نکرده بودم.
وی در یک مصاحبه جنجالی اعلام کرد خوشحالم که در فینال جامجهانی 2002 آن اشتباه را انجام دادم در غیر این صورت زندگیم تباه شده بود. او اعلام کرد تا قبل از این اشتباه تمرینات مکرر جسمی و ذهنی انجام میداده که بسیاری از آنها بیدلیل و اضافی بودهاند. او در ادامه خاطر نشان کرد اگر من آن اشتباه را انجام نمیدادم پس به من ثابت میشد که کارهایم صحیح هستند و من به آنها ادامه میدادم و چیزهای دیگری که در دنیا وجود داشت را فراموش میکردم.
کان در یک جلسه تمرینی، از 10 پنالتی سپ مایر، 9 پنالتی را مهار کرد و همه او را تحسین میکردند اما پس از این تمرین کان که ناراحت به نظر میرسید و در فکر آن ضربهای بود که نتوانست مهار کند.
زندگی خصوصی
اولی کان سال 1999 با سیمونه ازدواج کرد و حاصل این ازدواجش دو فرزند است، کاترینا ماریا (1998) و دیوید (2003). سال 2009 اولی و سیمونه طلاق گرفتند.
کان سال 2011 با سِونیا ازدواج کرد و از اردواج دومش هم یک یک پسر به نامِ جولیان (2011) دارد.
اولیور کان دانشآموختهی رشتهی MBA است و از فوتبالیستهای تحصیلکرده بهشمار میرود.
متافوتبال - آندری شوچنکو 39 سال پیش در چنین روزی یعنی 29 سپتامبر 1976 چشم به جهان گشود.
متافوتبال – فرانتس بکنباوئر، یکی از بزرگترین و محبوبترین شخصیتهای فوتبال آلمان امروز پا به 70 سالگی گذاشت.
متافوتبال – جوزپه پپینو مهآتزا، 105 سال پیش در چنین روزی یعنی 23 آگوست 1910 چشم به جهان گشود.
متافوتبال – تیری آنری 38 سال پیش در چنین روزی یعنی 17 آگوست 1977 چشم به جهان گشود.