وصال روحانی | اشتیماتس؛ قدرت‌ها و اتهام‌ها!

استقلال پیشینه خوبی در استفاده از مربیان کروات و بهتر بگوییم یوگسلاو‌ تبار دارد و زدراکو رایکوف و ولادیمیر چیکیچ در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و به ویژه اولی سندهای روشنی در این زمینه هستند و اگر رویکرد به کروات‌ها و در منظری کلی‌تر اسلاوها در سه دهه اخیر در استقلال باب نبوده، به این سبب است که آنجا نتیجه‌گیری سریع را می‌خواهند و مربیان خارجی برای جا افتادن در تیم‌های ایرانی به زمان نیاز دارند.

ایگور اشتیماتس کروات که دیروز وارد ایران شد تا با سران جدید استقلال به گفت‌وگو بپردازد، نیز محتاج همین فاکتور است اما بد نیست توضیح بدهیم در سرزمینی که مثل سایر کشورهای بیرون ‌آمده از دل یوگسلاوی سابق مهد مربیان به حساب می‌آید، در کوتاه‌ مدت به اعتبار کاری قابل توجهی نایل شده و قدرتنمایی کرده است و به خودی خود مربی بدی نیست. اشتیماتس 48 ساله زوج اسلاون بیلیچ در مرکز خط دفاعی تیم ملی کرواسی در سال‌های طلایی 1996 تا 2005 بود و این هم از دست تقدیر – و شاید منطق – بود که در تابستان سال 2012 وقتی هدایت تیم ملی کشورش را عهده‌دار شد، این سمت را از بیلیچ مستعفی تحویل گرفت. دوره 15 ماهه حضور اشتیماتس در این سمت دوران چندان موفقی نبود و او پس از به خطر افتادن شرایط کروات‌ها در دور مقدماتی جام جهانی 2014 و شکست صفر – 2 برابر اسکاتلند که این وضعیت را تشدید کرد، متن استعفایش را به داور شوکر رییس معروف فدراسیون فوتبال کرواسی که همبازی او و بیلیچ در تیم برنده مدال برنز جام جهانی 1998 بود، تحویل داد و این استعفا مورد قبول قرار گرفت. کرواسی البته به رغم ‌آن شکست به مرحله پلی‌آف انتخابی جام جهانی راه یافت و پیش از همه اینها در شش بازی اولش در این پیکارها 16 امتیاز اندوخت اما بعدا به روغن‌سوزی افتاد و اشتیماتس در معرض این اتهام بود که طرح‌های تهاجمی متنوعی برای کروات‌ها ندارد و تیمش اکثر گل‌های خود را روی ضربات ایستگاهی و شروع‌های مجدد می‌زند و در جریان مسابقه راهگشا نیست و گلزنی در روند سیال بازی برایش کار سختی است. با این حال اشتیماتس در تیم‌های باشگاهی هایدوک اشپلیت، سیبالیا، NK زاگرب و زادار که اخیرا به هدایت تیم آخری منصوب شده، کارنامه قابل قبولی را به جا گذاشته است و حتی اگر حرف‌های میوسلاو بلاژویچ سرمربی سابق تیم‌های ملی کرواسی و ایران را درباره اشتیماتس و بهترین خواندن او را نوعی تعارف و کمک به وی بدانیم، بعید است او قادر به پایه‌گذاری یک تحول فنی در استقلال در صورت منصوب شدن به این سمت نباشد، منوط به اینکه آبی‌ها ثبات و قوام لازم را  داشته باشند و به او فرصت لازم را برای کار کردن بدهند. چیزهایی که با شرایط نامطمئن فعلی آبی‌ها و حتی در روزهای خوش‌تر و محکم‌ترشان، فاکتورهایی کمیاب در نزد ‌آنها بوده‌اند.

دوره‌های ناآرام
مساله دیگر نوع بازی آبی‌ها و همخوانی یا همخوانی نداشتن ‌آن با افکار کروات‌ها است که به هرحال با فوتبال رایج در اروپای غربی فرق دارد. استقلال در سال‌های پس از انقلاب در میان مربیان خارجی فقط با مربیان آلمانی و روسی قدری کنار آمده است و اگر سوکو موروخوف روسی را در دو نوبت پذیرفت، در شرایطی بود که احوالش مساعد نبود و در یکی از آن دو مقطع به دسه سوم باشگاه‌های کشور سقوط کرده بود و پست هدایت آن تیم در آن شرایط پیشنهاد دندان‌گیری نبود که بتوان با آن خارجی‌های نامدارتری را به تهران‌ آورد. در میان اروپای غربی‌ها نیز دوره رولند کخ ‌آلمانی دوره ذاتا ناآرامی بود و وی بیشتر مشغول اثبات صلاحیتش برای احراز و اجرای وطایف محوله به وی بود و به نظر می‌رسید فوتبال‌ آبی‌ها از طریق او و افکارش پیشرفتی نداشته است و هر دو طرف ماجرا با یکدیگر کشمکش‌هایی دارند. می‌توان بلندپرواز بود و گفت کخ آنقدرها هم بد نبود اما فقط یک سال حضور او در جمع ‌آبی‌ها و اکتفا به رتبه نهم در دوره دوم لیگ برتر، چیزی خلاف این را می‌گوید. با این اوصاف رایکوف همچنان موفق‌ترین مربی خارجی تاریخ حیات استقلال به شمار می‌آید و از 1348 تا 55 سکاندارآ‌بی‌ها بود و قهرمانی‌های متعددی را برای آ‌نها رقم زد. او البته یک فوج بازیکن ملی‌پوش در اختیار داشت و روی نیمکت تیمش نیز چهار پنج ستاره می‌نشستند اما به خوبی توانسته بود فضای دلخواه فنی‌اش را در تیم به وجود آورد و ترکیبی از فوتبال اروپای شرقی و فوتبال سنتی ایران را داشته باشد و جیکیچ که بعد از او آمد همان فضا و دستاوردها را با ابعادی کمتر و در مدتی بسیار کوتاه‌تر (یک سال) تکرار کرد.

عادت به سرمربیان ایرانی
امروز این سوال مطرح است که اگر اشتیماتس هدایت فنی آبی‌ها را در دست گیرد، یک تیم عادت کرده به سرمربیان ایرانی طی سه دهه اخیر چقدر آمادگی و استعداد و تمایل برای وفق یافتن با فوتبال سبک اسلاو به طور اعم و کروات‌ها به طور اخص دارد و به چه میزان می‌تواند همسو با اندیشه‌های مردی حرکت کند که تبار و نوع و جنس فوتبالش طبعا ایرانی و استقلالی‌ نیست و از مکتبی می‌آید که بعد از اتمام دوران رایکوف و جیکیچ، استقلال هرگز به سمت آن نرفته است. این سوالی است که فراتر از رزومه (خوب و نه عالی اشتیماتس) و تعریف و تمجیدهای هم‌نسل‌ها و قدیمی‌های کرواسی از او جلب نظر می‌کند و پاسخ آن می‌تواند سرنوشت آبی‌ها را که به درست یا غلط به این نتیجه رسیده‌اند، زمان رویکرد به مربیان خارجی یک بار دیگر برای آنها فرا رسیده است، رقم بزند.