هیوا یوسفی | بلاتر با همان سیستمی 64 درصد از فیفا رای گرفت که احمدی‌نژاد 63 درصد رای آورده بود

سپ بلاتر یک دیکتاتور است" این جمله را بسیاری از منتقدان رئیس سوییسی فیفا بارها تکرار کرده‌اند. از لوئیس فیگو تا پرنس علی. این دو قرار بود نمایندگان کشورهای قدرتمند اروپایی در انتخابات اخیر فدراسیون بین‌المللی فوتبال باشند. فیگو کنار کشید و شاهزاده اردنی هم رای نیاورد و برای چهارساله دیگر حکومت سپ بلاتر تمدید شد. اگرچه او زیر فشار فساد همکارانش که می گویند خودش هم در آنها نقش داشته ، تصمیم به استعفاء گرفت و اعلام کرد در 80 سالگی از فوتبال می رود.

اما آیا واقعا بلاتر دیکتاتور است؟ بگذارید سوال را طور دیگری بپرسیم. سیستمی که به بلاتر قدرت می‌دهد به دیکتاتوری نزدیک است یا دموکراسی؟

دیوید گیل، یکی از نایب‌رئیسان فیفا، فردای انتخاب مجدد بلاتر، از سمتش استعفا داد. این مرد بریتانیایی که نایب رئیس اتحادیه فوتبال انگلیس هم هست، آشکارا گفت که نمی‌خواسته اعتبارش را با ادامه کار در سیستم تحت رهبری بلاتر به خطر بیاندازد، با این وجود حتی او هم اعتراف کرد که پیرمرد سوئیسی پیروز انتخاباتی دموکراتیک بوده‌است.

209 عضو کشور عضو فیفا هستند. آنها در انتخاباتی دموکراتیک رئیس را انتخاب می‌کنند. هر عضو فقط یک رای دارد و این دقیقا همان پاشنه آشیل دموکراسی فیفا است. در حقیقت رای فدراسیون اسپانیا و فرانسه و انگلیس و آلمان به همان اندازه تعیین کننده است که رای فدراسیون گینه‌بیسائو و فیجی و جزایر سلیمان و میانمار می‌ارزد.

بلاتر اولین کسی نیست که در عین متهم شدن به بی‌کفایتی، از دل نقص های سیستم دموکراتیک بیرون می‌آید. در غرب که دموکراسی پذیرفتنی‌تر از دیگر نقاط دنیاست، سیلویو برلوسکونی با آن همه فساد و رسوایی، به نخست وزیری ایتالیا می‌رسد. نه یک بار که در سه دوره بین سالهای 1994 تا 2011. در آمریکا جورج بوش با سیاستهای جنگ‌طلبانه و تحلیل‌های احمقانه‌اش، دو دوره رئیس‌جمهور می‌شود. سارکوزی در فرانسه هم تقریبا شرایط مشابهی داشت. برخی معتقدند آنها همگی ثمرات منفی دموکراسی هستند.

در ایران احتمالا قدرت گرفتن هیچ کس به اندازه محمود احمدی‌نژاد، به بلاتر شبیه نیست. مردی که از آراء خواص گذشت و پیروزی‌اش را در روستاها و شهرهای کوچک جشن گرفت. بلاتر هم همین کار را کرد. او دوستانش را نه از میان کشورهای صاحب فوتبال در اروپا، که از جاهایی در دنیا انتخاب کرد که شاید حتی به اندازه انگشتان یک دست هم زمین فوتبال ندارند.

برای کشوری کوچک و بی‌نام و نشان در جنوب آسیا یا غرب آفریقا و آمریکای مرکزی، به روز شدن شیوه اداره فوتبال همان اندازه اهمیت دارد، که توسعه زیرساخت‌های اقتصادی ممکن است برای یک فروشنده دوره‌گرد در روستاهای ایران مهم باشد. هر دو آنها یک دغدغه دارند:«همین امروز چه چیزی به من می‌رسد؟»

بلاتر سالانه به هر یک از فدراسیون‌های عضو فیفا چند صدهزار دلار کمک می‌کند. پولی که گاهی حتی ممکن است از سرمایه‌ای که دولتمردان آن کشورها برای فوتبال در نظر می‌گیرند، بیشتر باشد.

احمدی‌نژاد هم در مقابل دغدغه طرفدارانش، سیستم یارانه نقدی را راه‌اندازی کرد. بعدها او متهم شد که در سفرهای استانی‌اش بذل و بخشش بسیار می‌کرده، چه از راه تصویب طرحهای کارشناسی نشده و خلق‌الساعه، چه با استفاده از روش‌های تقسیم بدون واسطه پول.

بلاتر بعد از انتخاب مجدد بیش از هر زمان دیگری زیر فشار بود. منشاء این فشار اما نه مجمع فیفا که رسانه‌های غربی و افکار عمومی بودند. آنها ماندن او را خطری برای آینده فوتبال می‌دانند،این فشار هم تا جایی پیش رفت که مجبورش کردند 3 سال زودتر از پایان دوره اش برود. اما دموکراسی حاکم بر فیفا به بلاتر این اختیار را می‌داد که بدون نیاز به پاسخگویی به افکار عمومی و تنها با تکیه به آراء اعضای مجمع کارش را به پیش ببرد.

احمدی‌نژاد هم اعتقاد زیادی به رسانه‌ها نداشت. هر جا هم که نیاز بود، آنها را به بازی می‌گرفت. یک روز روبروی خبرنگاران آمریکایی، بدیهیات را انکار می‌کرد و یک روز هم در نشست‌های مطبوعاتی، پاسخ سوال خبرنگاران منتقد داخلی را با سوال می‌داد. شاید چون اطمینان داشت در جایی که او قرار بود رای بیاورد، جادوی تقسیم پول، از قدرت هر رسانه‌ای بالاتر است. 

دموکراسی همین است. ظاهرا کارآمدترین روش برای اداره یک مجموعه است اما در عین حال باگ‌هایی دارد که گاهی علیه خودش به کار گرفته می‌شود. با این حال تا زمانی که روش بهتری پیشنهاد نشود، با واقعیت 63 درصد رای محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری ایران و 64 درصد رای سپ بلاتر در انتخابات فیفا باید کنار آمد.