گزارش روز | دورانی کوتاه اما پرفروغ برای فن‌باستن پرافتخارترین بازیکن اروپا

مارکو فان باستن 31 اکتبر 1964 در اوترخت هلند متولد شد. پدرش یک فوتبالیست نیمه حرفه‌ای بود. او در سن 6 سالگی به تیم نونهالان EDO پیوست. فان‌باستن تقریبا یک دهه دیگر را در یک باشگاه نوجوانان دیگر به اسم UVV اوترخت سپری کرد و پس از آن هم مدتی را در USV الینکویک گذراند. وی بعد از آن در سال 1981 به آژاکس ملحق شد.

مارکو فان‌باستن در آوریل 1982 اولین بازی خود را برای تیم آژاکس انجام داد و به جای یوهان کرویف به زمین رفت. وی در سال 1987 راهی میلان شد و در کسب افتخارات گوناگون به این تیم ایتالیایی کمک کرد. فان باستن که در میلان با هم‌وطنانش از جمله فرانک ریکارد و رود گولیت هم‌بازی بود، نتایج فوق‌العاده‌ای را برای این تیم رقم زد.

فان‌باستن خود را به عنوان پرافتخارترین بازیکن اروپا معرفی کرد. وی سه بار قهرمان لیگ برتر هلند، سه بار قهرمان جام حذفی این کشور و یک بار قهرمان جام یوفا در طول حضورش در آژاکس شد و سه قهرمانی در سری آ، سه قهرمانی در سوپرجام ایتالیا و دو قهرمانی متوالی در اروپا در سال‌های 1988 و 1989 به دست آورد.

مارکو فان باستن

هلند؛ 1982-1993

آژاکس آمستردام (1982-1987)

آث میلان (1987-1993)

فان‌باستن در این راه افتخارات فردی زیادی از جمله کفش طلا را به دلیل زدن 37 گل در 26 بازی لیگ در فصل 1986-1985 کسب کرد. وی سه بار (1988، 1989، 1992)  برنده توپ طلا شد؛ دو بار به عنوان بهترین بازیکن فوتبال جهان (1988، 1992)، بهترین بازیکن سال فیفا (1992) و سه بار (1989، 1990 و 1992) هم به عنوان بهترین بازیکن اروپا انتخاب شد. علاوه بر همه این‌ها او بهترین گلزن لیگ برتر هلند  در تمام فصل‌هایی که برای آژاکس بازی می‌کرد (به استثنای فصل اول) شد و دوبار هم به عنوان برترین گلزن سری آ (1990-1989، 1992-1991) انتخاب شد.

دوران حرفه‌ای مارکو فان باستن به دلیل مصدومیت کوتاه شد اما دورانی بسیار پربار داشت. رکورد گلزنی وی برای تیم باشگاه و تیم ملی فوتبال کشورش باورنکردنی بود. وی در 280 مسابقه در لیگ هلند و ایتالیا توانست 218 گل به ثمر برساند و در 58 بازی ملی تیمش نیز 24 گل به ثمر رساند. وی در مجموع 301 گل در 428 مسابقه را به نام خود ثبت کرد.

ویژگی اصلی وی قدرت بازی‌اش با توپ بود که به او اجازه می‌داد در جاهای شلوغ موفق به گلزنی شود. در حقیقت او به قدری بزرگ و قدرتمند بود که به نظر می‌رسید مدافعان را به چالش‌های سخت می‌کشاند. فان‌باستن با وجود اندازه و قدرتش به شدت چابک و تکنیکی بود و می‌توانست گل‌های زیبایی با ضربات قیچی و برگردان بزند. فان‌باستن همچنین به دلیل شوت‌های رعدآسایش که به او اجازه گلزنی از مسافت دور را می‌داد نیز شناخته شده است.

فان‌باستن با زدن پنج گل از جمله یک هت‌تریک مقابل انگلیس و دروازه‌بان افسانه‌ای‌ این تیم پیتر شیلتون در مرحله گروهی مسابقات قهرمانی اروپا توانست در سال 1988 فاتح این جام شود. وی همچنین هلند را به نیمه‌نهایی یورو 92 رساند و در آن مرحله مقابل دانمارک شکست خوردند. فان‌باستن تنها در یک دوره مسابقات جام‌جهانی بازی کرد. تیم ملی فوتبال هلند در جام‌جهانی 1990 در مرحله یک‌هشتم مقابل آلمان غربی که در آن دوره قهرمان شد، شکست خورد.

فان‌باستن به دلیل مصدومیت جدی قوزک پا، به صورت ناگهانی از دنیای فوتبال خداحافظی کرد. وی که از مصدومیت قوزک پا رنج می‌برد توانست خودش را برای فینال جام اروپا 1993 آماده کند اما روی یک خطای وحشیانه دوباره مصدوم شد. وی در دو سال بعد عمل‌های جراحی مختلفی را پشت سر گذاشت و در آگوست 1995 در سن 30 سالگی خداحافظی خود را از دنیای فوتبال اعلام کرد. شاید دوران حرفه‌ای او کوتاه باشد اما بدون تردید دوران فوق‌العاده‌ای بود.

فان باستن پس از بازنشستگی اعلام کرد که هرگز مربیگری را امتحان نخواهد کرد اما در سال 2003 نظرش را تغییر داد و به جمع مربیان پیوست. وی هدایت تیم دوم آژاکس را بر عهده گرفت اما تابستان بعد هدایت تیم ملی به او سپرده شد. فان باستن به عنوان یک سرمربی خیلی زود خودش را به عنوان یک مربی با اصول سرسختانه تثبیت کرد. وی بازیکنانی مانند کلارنس سیدورف، پاتریک کلایورت، ادگار داویدز و روی ماکای را از تیم ملی کنار گذاشت و مارک فان بومل را نیمکت‌نشین کرد زیرا معتقد بود که دوران موفقیت این بازیکنان به سر رسیده است. او کارش را به عنوان سرمربی لاله‌های نارنجی عالی شروع کرد و این تیم بدون شکست رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی 2006 را پشت سر گذاشت اما در مرحله یک‌هشتم جام‌جهانی با نتیجه یک بر صفر مقابل پرتغال شکست خورد و از دور رقابت‌ها کنار رفت.

فان باستن به دلیل خط زدن رود فان نیستلروی از تیم ملی (که 28 گل برای هلند به ثمر رسانده بود) پیش از این بازی و استفاده از دیرک کویت که در تمام مسابقات حتی یک گل هم نزد، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.

فان باستن در سال 2006 کلارنس سیدورف را برای دیدار دوستانه مقابل انگلیس به تیم ملی بازگرداند و در سال 2007 به اختلاف طولاتی مدتش با فان نیستلروی که گفته بود هرگز برای تیم ملی زیر نظر فان باستن بازی نخواهد کرد، پایان داد.

اسطوره فوتبال هلند با فدراسیون فوتبال این کشور تا سال 2008 قرارداد داشت و این فدراسیون تمایل داشت قرارداد با وی را در مسیر رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی 2010 آفریقای جنوبی تمدید کند. فان باستن در 22 فوریه 2008 قراردادی چهارساله با آژاکس امضا کرد تا از اول جولای کارش ر ا در این تیم شروع کند.

آخرین حضور او در تیم ملی به مسابقات یورو 2008 باز می‌گشت که هلند توانست با درخشش در مرحله اول شگفتی خلق کند. این تیم با نتیجه سه بر صفر در اولین دیدار خود، ایتالیا، قهرمان جهان را شکست داد و پس از آن با نتیجه چهار بر یک مقابل فرانسه، نایب قهرمان دنیا به برتری رسید و در آخرین بازی خود با نتیجه دو بر صفر رومانی را شکست داد. وی در مرحله یک‌چهارم نهایی تیمش را به مصاف روسیه، شاگردان گاس هیدینک فرستاد که روسیه موفق شد در وقت‌های اضافه به پیروزی برسد.

وی با وجود قرارداد چهار ساله‌اش با آژاکس در می 2009 پس از ناکامی باشگاه برای راهیابی به جام اروپا از سمت خود استعفا کرد. فان باستن پس از اینکه مدتی را به عنوان مفسر ورزشی در شبکه اسپورت وان هلند سپری کرد، به عنوان سرمربی هیرنوین در فوریه 2012 به مربیگری بازگشت. وی در فصل 13-2013 این تیم را به رده هشتم در لیگ برتر هلند رساند و فصل بعد با این تیم پنجم شد.

باشگاه آلکمار در 18 آوریل 2014 اعلام کرد که فان باستن جانشین آدووکات در شروع فصل 15-2014 در این تیم خواهد شد اما به دلیل استرس و مشکلات روحی و جسمی که این کار تمام وقت برایش ایجاد  کرده بود، از حضور در بازی‌های این تیم انصراف داد تا الکس پاستور، دستیارش جای وی را در تیم بگیرد. باشگاه آلکمار سوم سپتامبر استراحت دادن به فان‌باستن تا 14 سپتامبر را تأیید کرد و در 16 سپتامبر دو طرف توافق کردند که وی به عنوان دستیار تا سال 2016 در این باشگاه فعالیت کند.

فان‌باستن: من کسی هستم که انجام دادن کارها در سطح متوسط متنفرم. واقعا دوست دارم در اوج کناره‌گیری کنم.