سوءاستفاده از پرونده کارت‌های پایان خدمت / سرنخی که کسی متوجه آن نیست

هر روز از پرونده کارت‌های معافیت جعلی بازیکنان لیگ برتری اخبار جدیدی به گوش می‌رسد و برگ دیگری از این پرونده رو می‌شود. روز گذشته نیز بعد از مصاحبه مدیرعامل فولاد که در این مدت سکوت کرده بود، نکته‌ای به‌دست آمد که تا به حال کسی به آن اشاره نکرده بود و حتی بعد از انجام مصاحبه نیز هیچ‌کس سرنخی که دهکردی در آن گفت‌وگو اشاره کرد را پیدا نکرد. این‌که این ماجرا از کجا استارت خورده و آیا زودتر از این‌که اسامی بازیکنان از سوی سازمان نظام وظیفه اعلام شود، برخی از باشگاه‌ها از این مسأله خبر داشتند، سوال‌هایی را در ذهن علاقه‌مندان به فوتبال به‌وجود آورده که کسی حاضر به پاسخگویی صریح نسبت به آن نیست زیرا به قول مدیرعامل فولاد اگر آنها را برملا کنند، باید خانه‌نشین شوند.
استارت پرونده به پیشنهاد چه باشگاهی بود؟
تا چندماه قبل شاید یک‌نفر هم در فوتبال ایران به موضوع کارت‌های معافیت جعلی ورود نکرده بود. حتی کسانی هم که از این ماجرا با خبر بودند، سکوت کرده بودند اما چه شد که از یک اعتراض معمولی باشگاه فجرسپاسی کار به محرومیت ٢١ بازیکن رسید، باید آن را بررسی کرد. فجری‌ها بعد از دیدار پلی‌آف مقابل پیکان که به سقوطشان به لیگ دسته اول انجامید به مشکوک بودن کارت معافیت سعید حلافی اعتراض کردند تا شاید در لیگ بمانند، از سوی دیگر نیز علی دایی وارد ماجرا شد و حتی به مجلس رفت تا شاید مقام نایب قهرمانی تیمش را تبدیل به قهرمانی کند. آیا این‌که فقط همین فشارها باعث شد سازمان نظام‌وظیفه به فکر بررسی دوباره پرونده بازیکنان فوتبال بیفتد یا این‌که شخصی و با هدف خاصی به سراغ این ماجرا رفته مشخص نیست.
تیم‌های نظامی و جای خالی
نکته جالب این‌جاست که اسامی بازیکنان متخلف در فاصله چند روز تا آغاز لیگ اعلام شد اما به نظر می‌رسد باشگاه‌های نظامی از این مسأله با خبر بودند زیرا هر ٢باشگاه تراکتور و ملوان که بازیکنان سرباز را جذب می‌کنند، در فهرست خود برخلاف سایر باشگاه‌ها جای خالی دارند. در همین خصوص سردار موسی‌ کمالی جانشین منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح چندی قبل با بیان این‌که اسامی بازیکنانی که دارای مشکل خدمت سربازی هستند را به باشگاه‌ها اعلام کردند، گفت: «به برخی باشگاه‌ها اعلام کردیم که این بازیکنان که کارت معافیت آنها دارای مشکل است را نگیرند که خوشبختانه باشگاه‌ها نیز این موضوع را رعایت می‌کنند. به‌طور مثال ٢نفر از افرادی که نامشان برای یکی از تیم‌های بزرگ پایتخت مطرح بود دیگر در بین گزینه‌ها نیستند چرا که این موضوع را به باشگاه موردنظر اعلام کرده‌ایم.»
به نظر می‌رسد این ٢بازیکن بختیار رحمانی و علی حمودی بودند که در لیست استقلال حضور داشتند اما ناگهان از فهرست خرید آبی‌پوشان کنار گذاشته شدند. این نشان می‌دهد که برخی باشگاه از اسامی این بازیکنان اطلاع داشتند اما باشگاهی مثل فولاد که ٤بازیکنش در این ماجرا تعلیق شدند تا ٢روز قبل از مسابقه این مسأله را نمی‌دانستند و به گفته مسئولان این تیم سرمربی‌شان دائما مجبور به تغییر ارنج شده است.
مهندسی اعلام اسامی به سود یک تیم خاص
از صحبت‌های مدیرعامل باشگاه فولاد و همچنین شواهد می‌توان این‌طور برداشت کرد که کسانی به تأخیر در اعلام اسامی متخلفان و در کل به راه انداختن این ماجرا کمک کرده‌اند تا این ماجرا به سود یکی از تیم‌های نظامی شود که در فصل گذشته به لیگ دسته اول سقوط کرده است و بتواند این بازیکنان سرباز را جذب کند و به لیگ برتر بازگردد. به هیچ‌وجه نباید صورت مسأله که همان تخلف برخی از بازیکنان در دریافت کارت معافیت است را زیر سوال برد اما این‌که چرا این مسأله بعد از گذشت چند ‌سال از حضور این بازیکنان در لیگ برتر استارت خورده و این‌قدر هم دیر نام آنها اعلام شده، شبهه‌برانگیز است.
بازیکنان سرباز در دادگاه یا تیم‌های نظامی؟
با وجود اعلام نظام وظیفه مبنی بر ابطال قطعی کارت معافیت ٢بازیکن اما هنوز مشخص نیست که ٢١ بازیکن حاضر در لیست اعلام شده برای‌ سال آینده می‌توانند به تیم‌های نظامی کوچ کنند یا این‌که باید در مراجع قانونی پاسخگوی تخلفات خود باشند و به خدمت سربازی بروند که البته در صورت مجوز حضورشان در تیم‌های نظامی فجرسپاسی که امید زیادی برای لیگ برتری شدن دارد، بیشترین ظرفیت را برای جذب بازیکنان سرباز خواهد داشت زیرا لیگ برتری‌ها نهایتا یکی، ٢ بازیکن را بتوانند جذب کنند. سردار باران‌چشمه، مدیرکل تربیت‌بدنی نیروهای مسلح در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «روز یکشنبه جلسه‌ای با تاج و دیگر مسئولان فدراسیون داشتیم که تصمیم گرفتیم تکلیف نهایی این بازیکنان مشخص نشده در این‌باره صحبتی نکنیم. هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده و پرونده‌ها در حال بررسی است.»
دهکردی: آیا همه این مسائل بی‌ربط با سقوط فجرسپاسی است؟
سیف‌الله دهکردی، مدیرعامل باشگاه فولاد خوزستان پس از مدت‌ها سکوتش را شکست: «اگر بخواهم همه حرف‌ها را بزنم دو حالت دارد یا باید برای همیشه از فوتبال بروم یا پای تبعات آن بایستم. چرا باید همه این اعتراض‌ها زمانی باشد که فولاد قهرمان شده است؟ چرا حوزه نظام وظیفه اکنون اعلام می‌کند که کارت معافی این بازیکنان ایراد دارد؟ آیا همه این مسائل بی‌ربط با سقوط فجرسپاسی است؟ شما بروید ببینید تیم‌های نظامی که باقی مانده و در لیست خود جای خالی گذاشته‌اند از کجا می‌دانسته‌اند که قرار است چنین اتفاقی رخ دهد؟»
هادیان: خالی بودن لیست ما دلیل خاصی ندارد
پیشگاه ‌هادیان، سرپرست تیم ملوان در این‌باره که ٢ باشگاه نظامی لیگ برتر از ماجرای محرومیت بازیکنان مشمول با خبر بودند و به همین دلیل لیستشان را خالی نگه داشتند، به «شهروند» می‌گوید: «ما هم مثل سایر تیم‌ها ٢ روز قبل از شروع لیگ از این ماجرا با خبر شدیم. خالی بودن لیست ما هم به این دلیل است که تراکتورسازی اکثر بازیکنان سرباز را با کلک و فریب کاری جذب کرد و دست ما خالی ماند. حالا هم اگر این بازیکنان بتوانند برای تیم‌های نظامی بازی کنند، چند تای آنها را قطعا جذب می‌کنیم.»
عزیزمحمدی: فجر  نقشی در این داستان ندارد
عزیزالله محمدی، رئیس سابق سازمان لیگ که رابطه نزدیکی هم با باشگاه فجرسپاسی در سال‌های اخیر داشته در پاسخ به این سوال که چرا بازیکنان متخلف فعلی در زمان مدیریت او در سازمان لیگ شناسایی نشده بودند به «شهروند» می‌گوید: «آن زمان که من در سازمان لیگ بودم، چنین بحث‌هایی مطرح نبود و اگر هم چیزی از جایی می‌شنیدیم جلوی آن را می‌گرفتیم. این ماجرا حدود یک‌سال و نیم است که مشخص شده و قبلا کسی متوجه آن نشده بود. در این یک‌سال و نیم که باند متخلف شناخته شده‌، مسئولان پیگیر این مسأله هستند اما فقط چند ماهی است که این ماجرا وارد فوتبال شده است.»
وی همچنین می‌افزاید: «به عقیده من به بازیکنان متخلف نباید اجازه بازی در تیم‌های نظامی هم داده شود و باید ٢‌سال به خدمت سربازی بروند. اگر هم قرار بر بازی کردن باشد، به دسته‌های پایین‌تر تبعید شوند. این شایعاتی هم که در رابطه با نقش فجرسپاسی مطرح شده، بی‌پایه و اساس است و من از شما می‌خواهم پای فجر را به این داستان باز نکنید. باشگاه‌ها از یک ماه قبل می‌دانستند که نمی‌توانند از بازیکنان متخلف اعلام شده استفاده کنند. این لیست ٢ روز قبل از لیگ رسانه‌ای شد اما ٢٠روز قبل از لیگ به باشگاه‌ها ابلاغ شده بود.»
آیین‌نامه فیفا چه می‌گوید؟
برخلاف ایران در سایر نقاط دنیا، سرباز شدن بازیکنان در کشورهایی با قانون سربازی اجباری، اصلا دردسرساز نیست. مثلا اگر بازیکنی مشمول و در عین‌ حال تحت قرارداد باشگاهی باشد، نیازی نیست برای سپری کردن دوران خدمت سربازی راهی تیمی وابسته به ارتش آن کشور شود. قانون، تسهیلاتی را برای سپری شدن بی‌دردسر دوران خدمت یک بازیکن در نظر گرفته است. باید در نظر داشت که تقریبا هیچ‌یک از باشگاه‌های فوتبال جهان دولتی نیستند یا به شکل خصوصی اداره می‌شوند یا مانند رئال و بارسا، مرم صاحبان واقعی آنها هستند. در این شرایط دخالت دولت در امور مربوط به خودش، وجود خارجی ندارد و بازیکن رئال‌مادرید مجبور نیست به خاطر خدمت سربازی به تیمی وابسته به ارتش اسپانیا برود.