یادداشت روز | فرهنگ نباختن در عین باختن!

در فرهنگ فوتبال – و در نگاهی کلی‌تر تمامی ورزش- ما باختن جایی ندارد. هر موقع می‌بریم این را نشانه برتری بی‌چون و چرای تیم‌های فوتبال خود بر رقبا می‌انگاریم اما تا می‌بازیم، تقصیر را گردن ناداوری‌ها و بداقبالی‌ها می‌اندازیم و استفاده حریف از بازیکن دوپینگی یا چیزی از این قبیل را سبب‌ساز ناکامی‌مان می‌دانیم. اگر به حافظه خود فشار بیاورید، در سال‌ها و دهه‌های اخیر در 90 درصد زمان‌هایی که در یک میدان بین‌المللی فوتبال باخته‌ایم، موارد ذیل را به عنوان بهانه‌های ناکامی ردیف کرده و مدعی شده‌ایم که اگر در آن میدان عدالت برقرار می‌شد، حتما ما برنده می‌شدیم.
کار به جایی کشید که وقتی اخیرا در یک میدان بین‌المللی هندبال با اختلاف قریب به 10 گل شکست خوردیم، باز ماجرا را به داوری ربط دادیم و مدعی شدیم که در حق ما ناداوری شده است وگرنه آن بازی را می‌بردیم!
جدیدترین نمونه از این توجیه‌ها به شکست اخیرمان برابر عراق در مرحله یک‌چهارم نهایی رقابت‌های جاری فوتبال جام‌ ملت‌های آسیا در خاک استرالیا برمی‌گردد. این بار بعد از قبول ناکامی در ضربات پنالتی ابتدا داور استرالیایی را کوبیدیم و گفتیم وی بیهوده مهرداد پولادی را اخراج کرده و اگر اینچنین نمی‌کرد، ما در همان 90 دقیقه برنده می‌شدیم. هیچ کس از پولادی نپرسید با علم به اینکه یک اخطاره بوده، چرا بعد از به تملک درآمدن توپ توسط دروازه‌بان عراق به سمت وی رفته و ضربه‌ای به او وارد کرده که با واکنش سنگربان رقیب و عکس‌العمل طبیعی داور به اخراج وی انجامید و همگان با خط گرفتن از کارلوس کروش که از سردستگان نباختن در عین باختن است، شروع به تهاجم کلامی به داور کردند و او را مسوول عقب‌نشینی و نابسامانی در ترکیب تیم ملی ایران قلمداد نمودند. حال آنکه پیستون چپ پرتجربه تیم ملی با حرکت آماتوری‌اش روی دروازه‌بان رقیب شروع‌کننده ماجرایی بود که منجر به حذف ایران قبل از رسیدن به مرحله نیمه‌نهایی شد.
وقتی دوستان فدراسیون‌نشین دیدند که بحث داور و قضاوت وی به تنهایی توجیه‌کننده بازی غیرحرفه‌ای تیم ملی در لحظات خطیر دیدار با عراق و شکست حاصله نیست و اعتراضات فوتبالدوستان به این شکست شدت گرفته، ماجرای دوپینگ یک بازیکن عراقی را مطرح کردند که اخبار وسیع و امیدهای واهی آن قریب به 60 ساعت بعد از مسابقه را پوشش داد و سر همه را گرم کرد. به لطف مطرح شدن بحث دوپینگ علاء عبدالزهرا دیگر کسی نمی‌پرسید چرا ایران بازی برده برابر عراق را واگذار کرده و در عوض هر کس از دیگری می‌پرسید نتیجه شکایت ایران به AFC در زمینه دوپینگی بودن این بازیکن چه شده است.
فقدان ادله قوی و عدم برخورد قانونی سازمان‌های مختلف با بازیکن خاطی عراق در طول سال جاری نشان می‌داد چیزی از این ماجرا نصیب ما نخواهد شد و دقیقا نیز همینطور شد و مسوولان انضباطی کنفدراسیون فوتبال آسیا دو روز بعد از مطرح شدن رویدادی در رسانه‌های ایران که کمتر انعکاسی در استرالیا محل برگزاری جام ملت‌ها داشت، کل پرونده را غیرقابل قبول خواندند و آن را رد کردند. حتی اگر بر این باور نباشیم که فدراسیون فوتبال ایران این کار را عامدا و آگاهانه انجام داد تا حواس‌ها از شکست فنی و میدانی برابر عراق به سمت یک  تقلب احتمالی در اردوی رقیب برود و کمتر کسی به مسائل فنی آن دیدار ورود کند، شکی نیست که این رویداد شبیه‌ترین چیز به چنین چیزی و بسان یک تلاش سازماندهی شده برای گم کردن واقعیت و بردن حواس‌ها به سمت و سویی دیگر بود.
امروز که تیم ملی به ایران برگشته، باز هیچ کس در اردوی فوتبال و در بخشی از فدراسیون قبول ندارد که ما به عراق باخته و به نیمه‌نهایی نرسیده‌ایم بلکه این را محصول توطئه داوری از کشور میزبان و متقلب بودن بازیکنان رقیب توصیف می‌کند و خیلی‌ها مدعی هستند که ما پیروز حقیقی آن دیدار و حتی قهرمان بالقوه جام ملت‌ها به شمار می‌آییم!
از آخرین باری که در یک میدان عمده فوتبال پذیرفتیم که شکست خورده‌ایم، آنقدر زمان می‌گذرد که یادمان نمی‌آید چه زمانی بوده است اما این را می‌دانیم که سرمربی فعلی و پرتغالی تیم ملی بر اثر قریب به چهار سال زندگی در فرهنگ ویژه فوتبال ما چنان توجیه ناکامی‌ها را خوب یاد گرفته که می‌تواند برای مربیان و کلیه اهالی فوتبال کشورمان کلاس‌هایی آموزشی را در این زمینه بگذارد و رمز و رموز و نکات موجود در این زمینه را به آنها بیاموزد. او حتی شکست تیم ملی در جام ملت‌ها را بی‌ارتباط با تضعیف ملی‌پوشان استقلال توسط سرمربی این تیم ندانسته و اکثر مربیان ایرانی را مردانی می‌داند که ندانسته از او و روش بازی تیم وی انتقاد می‌کنند. کروش با این روش و سرعت در آموختن فرهنگ فوتبال ما به سمت و سویی می‌رود که به زودی برخی مربیان زیاده‌خواه کشورمان نیز مقابل او سر تسلیم فرود خواهند آورد و ترجیح خواهند داد با وی قاطی نکنند.
با این اوصاف دیگر نمی‌توان ادعا کرد که دستیار سابق الکس فرگوسن چیزهای زیادی در فوتبال ایران نیاموخته و وقتش به بطالت گذشته است. او احتمالا با جام قهرمانی «آوردگاه استرالیا» به ایران بازگشته است!

وصال روحانی / ایران ورزشی