بلژيك چگونه به بهترين تيم فوتبال دنيا تبديل شد؟

به گزارش متافوتبال و به نقل از اعتماد، بلژیک ۱۸ روز دیگر در صدر فوتبال دنیا قرار خواهد گرفت، دو برد بلژیک و دو باخت آرژانتین در ماه اکتبر، سبب جابه‌جایی این دو تیم در رتبه اول و سوم رده‌بندی فیفا شده، در حالی که آلمان با یک برد و یک باخت در رتبه دوم باقی می‌ماند. رده‌بندی فیفا از سال ۱۹۹۳ انجام می‌شود اما بلژیک تاکنون به چنین جایگاهی دست نیافته؛ آنها به عنوان تیم اول گروه دوم مسابقات مقدماتی، راهی یورو ٢٠١٦ شده و در کنار آلمان، اسپانیا و فرانسه میزبان از شانس‌های اصلی قهرمانی این مسابقات هستند. هرچند به‌رده‌بندی فیفا نیز ایراداتی وارد است اما هیچ کس نمی‌تواند پیشرفت فوتبال بلژیک و بازیکنانی که در تمام لیگ‌های معتبر اروپا بازی می‌کنند را نادیده بگیرد. سوال اینجاست که چگونه، تیمی که تا چند سال پیش بازیکن فوتبالی بزرگی نداشت به معدنی از استعداد‌های اروپا تبدیل شده؟ بدون شک موفقیت، فرآیندی تدریجی است و این‌گونه نبوده که بلژیکی‌ها یک روز از خواب بیدار شده و شاهد معجزه در فوتبال کشورشان باشند؛ عوامل اساسی در راه این موفقیت، تلاش آکادمی‌ها در پرورش استعدادهای جوان و تاکید بر نوآوری و توسعه روش‌های مربیگری در سطح ملی بوده‌اند. از جمله بازیکنانی که به این طریق به فوتبال بلژیک معرفی شده‌اند می‌توان به ادن‌هازارد، کوین ده بروین، وینسنت کمپانی، مروان‌فلینی، توماس فرمایلن، راجا ناینگولان و عدنان‌یانوزایی اشاره کرد که در تیم‌هایی چون چلسی، منچستر سیتی، یونایتد، بارسلونا، رم و دورتموند بازی می‌کنند.

تاریخ فوتبال بلژیک و شروع برنامه تحول در سال ١٩٩١ :

پل فن هیمست و اهمیت به موضوع آکادمی

دوچرخه سواری، ورزش ملی سنتی بلژیکی‌هاست اما شاخصه محبوبیت، فوتبال را در مرکز توجه قرار داده. بلژیک در فاصله سال‌های ١٩٢٠ تا ١٩٣٨، در سطح اول فوتبال جهان قرار داشته و حتی موفق به کسب مدال طلای المپیک ۱۹۲۰ نیز شده بود اما این تیم در سال‌های بعد، حتی در مسائل اولیه چون آماده‌سازی نیز به مشکل برمی‌خورد؛ البته این افت همیشگی نبود، بلژیک با استفاده از بازیکنان تکنیکی‌اش موفق به سومی یورو ۷۲، دومی یورو ۸۰ و چهارمی جام جهانی ۸۶ نیز شد. برنامه تحول؛ «پل‌فن هیمست» و «ژرژ لیکنز» در دهه ٨٠ و اوایل دهه ٩٠ میلادی برنامه‌ای را در فوتبال بلژیک تدوین کردند که در باشگاه‌های انگلیسی به طور گسترده‌ای اجرا شده بود. هیمست که در دوران حرفه‌ای مهاجم موفقی بود، در مربیگری هم شیوه تفکر رو به جلو را اتخاذ کرد. او در سال‌های اولیه مربیگری ملی، از انتقال و حرکت سریع‌تر در تیم صحبت کرده و از آکادمی‌ها خواست تا این اصول را آموزش دهند.

ژرژ لیکنز؛ تاکید بر مربیان جوان، قاعده شش متری و ضدحمله

پس از هیمست، ژرژ لیکنز که او نیز از بازیکنان بزرگ فوتبال بلژیک بوده، برنامه‌های قبلی را ادامه داد؛ او تاکید زیادی بر مربیگری مربیان جوان داشت و برای آنها سمینارها و جلساتی را سازماندهی می‌کرد که به توسعه فنی و افزایش سرعت بازی تمرکز داشت. تیم در کجا و با چه سرعتی باید با حریف مقابله کند؟ این سوال‌هایی بود که لیکنز از خود و کسانی که وظیفه مربیگری نسل بعد فوتبال بلژیک را عهده‌دار بودند، می‌پرسید. او اشاره داشت که برای ترتیب دادن ضد حمله باید در هرثانیه، شش متر دوید^١؛ این یکی از ماندگارترین میراث‌های اوست که در سراسر فوتبال دنیا به چشم می‌خورد، رئال‌مادرید و چلسی که در ضدحملات تیم‌های موفقی هستند در هر ثانیه شش تا هفت متر طی می‌کنند. با نگاهی ساده، اثر این آموزش‌ها در حرکت بازیکنان بلژیک کاملا مشهود است.

مدل بلژیکی؛ راه‌های توسعه پایدار و کپی‌برداری انگلیسی‌ها

تیم ملی بلژیک پر از استعدادهای جوان شده، شاید گام بعدی توسعه، سرازیر شدن این استعداد‌ها به سمت لیگ داخلی باشد اما بلژیک هنوز در مرحله‌ای نیست که بتواند برای لیگ خودش بازیکن تولید کند، حتی برزیل هم هنوز موفق به این امر نشده. هر چند باشگاه‌های بلژیکی از نظر مالی قدرتمند نیستند اما تنها با پول نیز نمی‌توان جوانان را در لیگ این کشور نگه داشت، چون مهاجرت، علاوه بر قراردادهای خیره‌کننده خارجی، به قصد بازیکنان برای داشتن شیوه متفاوت زندگی نیز مربوط می‌شود. در مجموع تاکید روی بازیکنان، سود سرشاری را نصیب بلژیک می‌کند و در نتیجه‌ این سود، باشگاه‌ها می‌توانند با امکانات بهتر روی تیم اول قدرتمند‌تری نیز سرمایه‌گذاری کنند. این فرآیند تدریجی بوده اما اگر پنج یا شش باشگاه بلژیک در امر جوانان سرمایه‌گذاری کنند، در این صورت لیگ می‌تواند رشد کرده و حتی در بلندمدت استعدادهای فوتبالی‌اش را نیز حفظ کند اما همه اینها پس از دوره‌ای پایدار از فروش و تولید منابع مالی به دست خواهد آمد. مدل بلژیکی به چنان محبوبیتی دست یافته که لیگ برتر جزیره نیز به دنبال اعمال آن است؛ تولید بازیکنان برای تیم ملی، سرمایه‌گذاری، فروش و جبران هزینه. فرآیند توسعه زیبا و لذت‌بخش است، بلژیکی که زمانی مجبور به تقلید از انگلیسی‌ها بود با برنامه‌ریزی و تلاش به الگوی این کشور بدل شده است.