فساد در فیفا: چه کسی "کوپا آمریکا" را خرید؟

بخش اعظم پوشش رسانه‌ای درباره رسوایی فساد مالی در فیفا بر پرداخت رشوه در جام‌های جهانی و چهره هایی نظیر سپ بلاتر، جک وارنر، و چاک بلیزر متمرکز بوده است.

اما کیفرخواست مقام‌های قضایی آمریکا علیه فیفا که دو هفته قبل صادر شد اغلب درباره مبارزه با حق انحصاری آگهی‌های تجاری در مسابقات فوتبال قاره آمریکا و به طور خاص پرطرفدارترین جام این قاره یعنی جام ملت‌های آمریکای جنوبی (کوپا آمریکا) بود.

در حالی که جک وارنر قائم مقام پیشین فیفا به دست داشتن در پرداخت رشوه ۱۰ میلیون دلاری برای حمایت از میزبانی آفریقای جنوبی در جام جهانی ۲۰۱۰ متهم است اوخنیو فیگردو، دیگر نائب رئیس سابق فیفا، متهم است که در پرداخت رشوه ۱۰۰ میلیون دلاری جام ملت‌های آمریکای جنوبی نقش داشته است.

نیکولاس لیوز رئیس سابق کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی (راست) برای امضای قرارداد پخش آگهی با شرکت "ترافیک اسپورتس" تقاضای دریافت مبلغی شش رقمی کرد

آقای فیگردو یکی از دستکم ۱۱ عضو کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی، کونمبال، متهم است که در ازای دریافت رشوه، حق پخش آگهی‌های تجاری در چهار دوره از مسابقات جام ملت‌های آمریکای جنوبی را به یک شرکت تجاری ورزشی واگذار کرده است، از جمله مسابقات امسال که این هفته در شیلی برگزار می‌شود.

خریدن 'کوپا آمریکا'

جام ملت‌های آمریکای جنوبی یکی از پربیننده‌ترین مسابقات ورزشی در جهان است.

برآورد می‌شود که در سال ۲۰۱۱ مجموع شمار مخاطبان این رویداد ورزشی بیش از پنج میلیارد نفر بود. همچنین مانند جام جهانی فوتبال، ارزش مالی این مسابقات در سه دهه گذشته به شدت افزایش یافته است.

در سال ۱۹۸۷ حق پخش آگهی‌های تجاری جام ملت‌های آمریکای جنوبی به ۱.۷ میلیون دلار فروخته شد. همین حقوق برای مسابقات امسال به ارزش ۷۵ میلیون دلار واگذار شد.

برگزاری صدمین سالگرد این مسابقات که قرار است سال ۲۰۱۶ در خاک آمریکا انجام شود ۱۱۲.۵ میلیون دلار درآمد بادآورده نصیب کنفدراسیون‌های سازمان‌دهنده (آمریکای شمالی و جنوبی) کرده است.

از سال ۱۹۸۶ همه حق پخش آگهی‌های بازرگانی در جام ملت‌های آمریکای جنوبی به طور عمده در انحصار شرکت "ترافیک اسپورتس" بوده است.

نام این شرکت شاید یادآور سال‌های نخست فعالیت آن در فروش آگهی تجاری برای ایستگاه‌های اتوبوس باشد اما سرانجام توانست به مهم‌ترین گروه بازاریابی در مسابقات فوتبال آمریکای جنوبی بدل شود.

رقابت‌های "کوپا آمریکا" یکی از پربیننده‌ترین مسابقات ورزشی در سراسر جهان است

بر اساس مدارک مالی داخلی که پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) رویت کرده، تنها در مسابقات سال ۲۰۰۷ جام ملت‌های آمریکای جنوبی، درآمد شرکت "ترافیک اسپورتس" از محل فروش حق بازاریابی و پخش تلویزیونی بالغ بر ۷۴ میلیون دلار بوده که از این میزان ۲۹ میلیون دلار سود خالص بوده است.

کیفرخواست وزارت دادگستری آمریکا این شرکت را متهم می‌کند که در ۳۰ سال اخیر با پرداخت رشوه به مقامات کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی، انحصار این حقوق و درآمد را برای خود نگه داشته است.

بنا به این کیفرخواست، مدیران "ترافیک اسپورتس" و شرکت‌های مرتبط با آن در این مدت به دو رئیس کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی و ۹ تن از روسای فدراسیون‌های فوتبال، از جمله در آرژانتین و برزیل، رشوه داده اند.

پرداخت اضافه

نخستین مورد پرداخت رشوه که در کیفرخواست وزارت دادگستری آمریکا آمده به سال ۱۹۹۱ مربوط می‌شود. هنگامی که نیکلاس لیوز، رئیس وقت کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی، از موسس و مدیر شرکت "ترافیک اسپورتس" خواست تا برای امضای قرارداد، مبلغی اضافه و شش رقمی بپردازد.

براساس کیفرخواست صادره، آقای لیوز در سال‌های بعد و تا زمانی که در سال ۲۰۱۱ مقامش را داشت همواره برای تمدید قرارداد "ترافیک اسپورتس" مبلغی اضافه دریافت می‌کرد که بیش از یک میلیون دلار به ازای هر دوره مسابقات بود.

خوزه هاویا، مالک و موسس "ترافیک اسپورتس" نقش خود در انجام کلاهبرداری، تقلب، پرداخت رشوه، و پولشویی را پذیرفته است

ظاهرا شرکت "ترافیک اسپورتس" در سال‌های بعد هم پرداخت رشوه به مقام‌های فوتبال را ادامه داد.

در سال ۲۰۰۷ که ونزوئلا میزبان رقابت‌های کوپا آمریکا بود رئیس فدراسیون فوتبال این کشور از "ترافیک اسپورتس"، ۱.۷ میلیون دلار در ازای امضای قرارداد آگهی‌های تجاری طلب کرد.

"ترافیک اسپورتس" این بار هم با استفاده از روش‌های جعلی انتقال پول و عملیات پولشویی در بانک‌ها و موسسات مالی آمریکا این مبلغ را پرداخت کرد.

رقبای تازه

در سال ۲۰۱۰ دو شرکت تجاری دیگر "ترافیک اسپورتس" را به حاشیه راندند.

به نظر می‌رسد در آن سال که شش رئیس فدراسیون فوتبال در آمریکای لاتین کمک کردند تا انحصار پخش آگهی‌های تجاری جام ملت‌های آمریکای جنوبی نصیب شرکت "فول پلی" رقیب "ترافیک اسپورتس" شود.

ترافیک اسپورتس در واکنش به این اقدام، شرکت "فول پلی" و کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی را به دادگاهی در آمریکا برد.

مبنای شکایت ترافیک اسپورتس این بود که قرارداد تازه با "فول پلی" تخطی از توافقنامه پیشین با این کنفدراسیون است.

ترافیک اسپورتس مدعی است این قرارداد شامل مسابقات جام ملت‌های آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۵ هم می‌شود که امتیاز آگهی‌های آن را پیشاپیش خریداری کرده است.

بحران فساد مالی در فیفا باعث شد که سپ بلاتر از مقام خود کناره‌گیری کند

این شکایت هیچگاه در صحن علنی دادگاه مطرح نشد زیرا هر دو شرکت توافق کردند که با پیوستن به یک کمپانی دیگر، گروه بازاریابی تازه ای به نام "داتیستا" تاسیس کنند و درآمدهای جام ملت‌های آمریکای جنوبی را بین خود تقسیم کنند.

بنا به متن کیفرخواست وزارت دادگستری آمریکا، در این مقطع، فساد ابعادی تازه پیدا کرد.

در قرارداد اولیه برای رقابت‌های کوپا آمریکا در سال ۲۰۱۱، شرکت ترافیک مبلغ سه میلیون دلار رشوه به سه مقام فوتبال می‌پردازد.

شرکت تازه تاسیس داتیستا برای دریافت حق بازاریابی و پخش آگهی‌های تجاری در رقابت‌های جام ملتهای آمریکای جنوبی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲ پرداخت رشوه را مقامات کنفدراسیون فوتبال آمریکای لاتین ادامه داد.

برای آنکه درک بهتری از حجم این فساد مالی به دست آید لازم است یادآوری شود که مبلغ رسمی قرارداد برای چهار دوره جام ملت‌های آمریکای جنوبی ۳۱۷.۵ میلیون دلار اعلام شد.

اما این اتهام به شرکت داتیستا وارد شده که برای همین قرارداد ۱۰۰ میلیون دلار رشوه داده است، یعنی حدود یک سوم کل مبلغ قرارداد.

مجوز پول درآوردن

شرکت ترافیک اسپورتس با اتکا به انحصار خود بر پخش آگهی‌های تجاری، قراردادهای هنگفتی با شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی، کمپانی‌های ورزشی و دیگر حامیان تجاری این مسابقات در کل قاره آمریکا بسته است.

به طور مشخص، میزان کسب سود این شرکت در آمریکا و کانادا که به سرعت به اصلی‌ترین بازار رقابت‌های جام ملت‌های آمریکای جنوبی بدل شدند افزایش می‌یابد.

براساس متن کیفرخواست، شبکه‌های تلویزیونی کانادایی و آمریکایی در سال ۲۰۰۷ نزدیک به ۱۳ میلیون دلار نصیب شرکت ترافیک اسپورتس می‌کنند، یعنی بالاترین درآمدی که این شرکت از یک منطقه کسب کرده است.

این بازار رو به رشد باعث می‌شود که در سال‌های بعد ارزش قراردادهای آگهی، و همراه با آن نرخ پنهان معامله کردن با مقام‌های فوتبال قاره آمریکا، نیز افزایش یابد.

خوزه هاویا، مالک و موسس شرکت ترافیک اسپورتس، حالا به نقش خود در کلاهبرداری، تقلب، پرداخت رشوه، و پولشویی اعتراف کرده و پذیرفته است که ۱۵۱ میلیون دلار از درآمد غیرقانونی خود را جریمه بپردازد.

در پی انتشار کیفرخواست وزارت دادگستری آمریکا، شماری از مقام‌های ارشد فوتبال متهم یا بازداشت شده‌اند و برای برخی دیگر قرار پیگرد صادر شده است.