نگاهی به راهكار واگذاری تيم‌های پرطرفدار ايران / برنامه‌ای براي توسعه باشگاه

به گزارش متافوتبال و به نقل از روزنامه اعتماد، به راستی آمدن و رفتن این همه افراد به پرسپولیس برای چیست؟ محمد دادکان در آخرین گفت‌وگویش اعتقاد دارد: «وزارت ورزش نمی‌خواهد سر استقلال و پرسپولیس بالا باشد و آنها قدرت این دو تیم را نمی‌خواهند.» حتی حضور محمد دادکان هم تضمینی برای موفقیت دو باشگاه نیست. آخرین پرسپولیس تماشاگر پسند، پرسپولیس افشین قطبی در فصل ٨٦-٨٧ است؛ هر چند بعد از آن سال‌ها نیز دو جام حذفی دشت کرد؛ اما هیچگاه ارتش سرخ نبوده است. از آن زمان هفت سال می‌گذرد و در طول این سال‌ها پرسپولیس هفت مدیر و ١١ سرمربی را عوض کرده است؛ آماری که با مقایسه آن با باشگاه بایرن مونیخ می‌توان به تفاوت‌ها پی برد؛ در این مدت بایرن دو مدیر و سه مربی عوض کرده است. قصد پرداختن به مدیران و مربیان را نداریم، چون مشکل از یک فرد نمی‌تواند باشد؛ چه بسا اگر افشین قطبی هم فصل بعد از قهرمانی در فوتبال ما باقی می‌ماند شعارها علیه او شروع می‌شد همان‌طور که -حبیب کاشانی مدیر پرسپولیس در زمان قطبی- پس از چند دوره مدیریت نه چندان موفق با فشار تماشاگران از کار برکنار شد. در این سال‌ها خیلی از چهره‌های لیگ به پرسپولیس آمده و با تبدیل شدن به بازیکنانی بی‌کیفیت، راه خروج را در پیش گرفته‌اند.

حاکمیت شرکتی چیست؟

به‌نظر می‌رسد باید با مشکل به طریق علمی و امروزی برخورد شود تا با حل مشکل باشگاه به روزهای خوب خود بازگردد و شادی را به طرفداران هدیه کند. فوتبال در دنیای امروز یک تجارت است پس برای موفقیت در آن باید مشکلات باشگاه را از دید اقتصادی بررسی کنیم. روشی که بسیاری از اقتصادهای مطرح دنیا برای شفافیت و پاسخگویی در سازمان استفاده می‌کنند، حاکمیت شرکتی می‌گویند. میزان اجرا شدن این مفهوم با توسعه در هر سیستم ارتباطی مستقیم دارد. حاکمیت شرکتی قوانین و ساختاری است که موجب دستیابی به هدف‌های پاسخگویی، شفافیت، عدالت و رعایت حقوق ذینفعان می‌شود؛ یعنی فرآیندی که مطابق منافعان سهامداران برای تضمین عملکرد مدیر شرکت‏ بر او نظارت و کنترل دارند. پاسخگویی مهم‌ترین هدف حاکمیت شرکتی است. مهم‌ترین تاثیرات حاکمیت شرکتی عبارتند از: ١- خلق ارزش و استفاده موثر از منابع؛ ٢- گزارش‌دهی به موقع و شفاف؛ ٣- افزایش بازده شرکت‌ها. که پرسپولیس در این برهه به همه آنها احتیاج دارد. کارکرد اصلی حاکمیت شرکتی شامل انتخاب و استقرار هیات مدیره توانمند، خوشنام‏ و بیطرف و کنترل بر رفتار آنها است. هر کشور سیستم حاکمیت شرکتی منحصر به خود را دارد. دو نوع حاکمیت شرکتی وجود دارد: ١- درون سازمانی –رابطه‌ای –که عمده ویژگی‌های آن در روابط نزدیک بین مدیر و سهامدار، معاملات غیر شفاف با سوءاستفاده ز یاد و پاسخگویی پایین مدیران خلاصه می‌شود. ٢- حاکمیت شرکتی برون‌سازمانی که در آن شرکت‌های بزرگ توسط مدیران منتخب اداره می‌شوند و مالکیت از مدیریت کاملا جدا شده است. عوامل مختلفی که سبب می‌شود یک کشور از یکی از این مدل‌ها استفاده کند، مجموعه متغیرهای داخلی و بین المللی چون ساختار مالکیت، سیاست‌های دولت، تعامل و روابط اقتصادی با سایر کشورها و سرمایه‌گذاری نهاد برون مرزی هستند.

کارکردهای این مدل

مسوولان واگذاری با بسیاری از مسائل جاری آشنا هستند و از طرفی به دلایل امنیتی سپردن تیم به دست هر شخصی را صلاح نمی‌دانند و دنبال اهلیت شخص هستند. حسین هدایتی- عابربانک ورزش- که اهلیت او مورد تایید قرار نگرفت، پس از این جریان، نکته قابل تاملی را مطرح کرد. او گفت: «ای کاش قسمتی از سهام را به او می‌دادند و صداقت و کارایی او را راستی‌آزمایی می‌کردند» سپس به مرور راجع به باقی سهام تصمیم‌گیری کنند. ما در این سخن به اشخاص کار نداریم بلکه به دنبال افکار و جریان هستیم، برای پیشرفت فوتبال به افکار نو احتیاج داریم. به‌نظر می‌رسد واگذاری به هر فردی چندان فرق نمی‌کند، اما این مدل خصوصی‌سازی باشگاه می‌تواند فکر جالبی باشد. جای واگذاری تمام و کمال باشگاه قسمتی از سهام به سرمایه‌گذار، قسمتی دیگر به طرفداران و بخش قابل توجهی در دست دولت باقی بماند. در این صورت قدمی در راه اصلاح باشگاه برداشته می‌شود، دغدغه‌های فعلی دولت رفع می‌شود و قسمتی از سهام نیز برای درگیر کردن طرفداران و پیشکسوتان در امور به آنها داده می‌شود. به این طریق پروسه‌ای به راه می‌افتد؛ حاکمیت شرکتی برون سازمانی در تیم تمرین می‌شود؛ ضعف‌ها در طی مراحل رفع می‌شود و تیم برای روی پای خود و بخش خصوصی آماده ایستادن می‌شود. این روش می‌تواند تعادلی بین دولت، سرمایه‌گذار و طرفدار به وجود آورد، به گفته پیامبر اسلام (ص): «بهترین امور حد وسط و اعتدال آنهاست.» می‌توان این اصول را در باشگاه اجرا کرده، به مرور تیم را به سمت حرفه‌ای شدن پیش برد و پس از دوره‌ای تمامیت باشگاه را به بخش خصوصی واگذارکرد.