گزارش روز | پول در لیگ برتر ایران علف خرس است!

به گزارش متافوتبال و به نقل از تماشاگران امروز، پنجره نقل و انتقالات زمستانی فوتبال ایران، هفته قبل به پایان رسید. غیر از سپاهان و پرسپولیس، سایر تیم‌ها عملکردی کاملاً متفاوت با عرف نقل و انتقالات زمستانی دنیا داشتند و با 211 جا به جایی (میانگین 13 انتقال برای هر تیم) رکوردی بی‌نظیری به جا گذاشتند. در این بین، استقلال نیز با توجه به رتبه جدول و تعداد نقل و انتقالات به نظر کار معقولی انجام داده بود اما روابط عمومی این باشگاه خیلی سریع بیانیه‌ای صادر کرد و نشان داد کم شدن نقل و انتقالات این تیم نه براساس درایت، که به‌خاطر ناکامی در خرید بازیکنان مورد نظر مظلومی بوده است.

صدرنشین هیجان‌زده

استقلال، صدرنشین لیگ است و در نیم‌فصل اول عملکرد خوبی در اکثر پست‌ها داشت. انتظار می‌رفت این باشگاه در نقل و انتقالات فقط به جای دو خارجی که قراردادشان را فسخ کرده بازیکن جذب کند. اگر یکی از این دو نفر را مهدی مومنی در نظر بگیریم، آنها حداکثر درباره خرید یک بازیکن کم کاری کردند که می‌شد با نفرات آکادمی جبران آن را کرد. کاری که همین امروز هامبورگ در فوتبال آلمان با آوردن درن فاکا به تیم اصلی انجام داده. در بیانیه باشگاه استقلال آمده که آنها خواهان جذب رسول نویدکیا، آرش افشین، بختیار رحمانی، مسعود حسن‌‌زاده و داریوش شجاعیان بودند که به دلایلی این 5 نفر محقق نشدند. در کنار این‌ها، آندو تیموریان تا 99 درصد استقلالی شد و به این باشگاه نرسید و نفراتی همانند وحید امیری و گابریل نیز به استناد اخبار رسمی و غیر رسمی در حال مذاکره با باشگاه بودند. جدا از کیفیت بیانیه استقلال، ادبیات آنها و ارجاع دادن به مستدلاتی مانند مصاحبه‌های رسانه‌ای، تلاش یک تیم برای جذب حداقل 6 بازیکن (5 نفر و مومنی که جذب شده بود) در میانه فصل فاجعه بار است. به ویژه اینکه آن تیم صدرنشین و تقریباً کم ایراد‌ترین تیم لیگ هم بوده و جایی در لیگ قهرمانان آسیا ندارد. استقلال، نمونه‌ای از فرهنگ استفاده از فرصت نقل و انتقالات زمستانی در لیگ‌برتر ایران است. پنجره‌ای که در همه جای دنیا برای رفعه ریز ایرادات میانه فصل تعبیه شده، در ایران به جایگاهی رسیده که بعید نیست در سال‌های آینده، از تابستان هم شلوغ‌تر شود.

تحول 8 ساله

پنجره نقل و انتقالات زمستانی در فوتبال ایران قدمت چندان طولانی ندارد. در دوره اول لیگ به دلیل آغاز مسابقات از حدود فصل زمستان، بود یا نبود این پنجره چندان مهم تلقی نمی‌شد. در ادامه با توجه به اینکه برنامه مسابقات لیگ هیچ‌گاه همانند کشورهای اروپایی از قبل معلوم نبود، جایی برای این پنجره وجود نداشت. به علاوه تا مدت بسیار طولانی خط زدن اسم بازیکن از دفاتر هیأت‌های فوتبال هم غیر ممکن به نظر می‌رسید. از همین‌رو تیم‌ها در ابتدای فصل بر مبنای سهمیه‌های بزرگسالان و امید مجاز بسته می‌شدند و زرنگ ترها، یکی دو جای خالی برای گرفتن بازیکن خارجی یا بدون قرارداد در ادامه فصل باقی می‌گذاشتند. البته تا مدتی بحث تیم دوم وجود داشت و امثال پرسپولیس، سپاهان و استقلال اهواز با خریدن بازیکن برای تیم دومشان و انتقال آن به تیم اصلی، قانون را کنار می‌زدند. از لیگ هشتم به صورت رسمی استفاده از پنجره نقل و انتقالات زمستانی مجاز شد. در همان سال محمد علوی مجادله‌ای برای ماندن در پرسپولیس یا رفتن به پاس همدان درست کرد. استقلال پائولو رینالدو و سپاهان الونگ الونگ را گرفت و باقی تیم‌ها در همین حد یا کمی کمتر فعال بودند. لیگ یازدهم اولین دوره‌ای بود که تیم‌های لیگ‌برتری و افراد اطراف آنها تصمیم گرفتند فعالیت‌شان در سرمای زمستان را بیشتر کنند. در آن سال مس سرچشمه و اصغر شرفی با مشاوره یکی از دوستان مشترک که به تازگی مجوز فعالیت دوباره به‌دست‌آورده بود، 8 بازیکن از فهرستش خط زد و 11 بازیکن گرفت. آنها برای 3 بازیکن خارجی حدود 1 میلیارد تومان در زمانی که دلار کمتر از 3 هزار تومان بود پرداخت کردند. سال بعد امیر قلعه‌نویی به صورت انقلابی 8 بازیکن در زمستان وارد ترکیب استقلال کرد. او در آخرین سال حضور در استقلال نیز به همین تعداد بازیکن در زمستان برای تیمش خرید.

پنجره کاملاً باز

پنجره زمستانی در ایران به دلایل مختلف جایگاه ویژه‌ای دارد. اول اینکه شانس سرمربی، مدیر‌عامل و به صورت کلی وجود داشتن اکثر تیم‌ها در وسط فصل خیلی بالاتر از پیش فصل است. بسیاری از تیم‌ها در تابستان و تنها ساعاتی مانده به پایان فصل نقل و انتقالات بسته می‌شوند و رفع جای خالی و ایرادات فهرست را به زمستان می‌سپارند. برای کشوری که آستانه بحران، دقیقه 90 و شب امتحان جایگاه ویژه‌ای در زمان‌بندی و تقویم دارد، این پنجره به نوعی آخرین فرصت تحول محسوب می‌شود. در ایران، شاخص قهر کردن و فسخ شدن قرارداد بازیکنان خارجی بالاتر از اکثر کشورهای دنیاست و باید به جای آنها نیز نفراتی وارد فهرست شوند. در همین زمستان فصل جاری لیگ‌برتر 9 بازیکن خارجی از فهرست تیم‌هایشان خط خوردند. سرباز شدن بازیکنان جدیدا اتفاقی است که در هر لحظه از فصل می‌افتد و تیم‌های تراکتورسازی و ملوان با آغوش باز پذیرای آنها خواهند بود. در نقطه مقابل سربازی بازیکنان به پایان می‌رسد و باید به تیم سابق خود باز گردند. به لحاظ زمانی نیز در اروپا معمولاً نقل و انتقالات زمستانی در بازه‌ای با زمان حدود یک سوم نقل و انتقالات تابستان انجام می‌شوند اما در ایران با محاسبه زمان مفید، تقریباً برابر فصل تابستان است. همه این‌ها دست در دست هم می‌دهد تا پس از این پنجره و در نیم‌فصل دوم از تیم‌های کاملاً جدیدی رونمایی شوند.

بدعت وطنی

در فوتبال اروپا، آداب و فرهنگ استفاده از پنجره نقل و انتقالات زمستانی کاملاً متفاوت است. هم برای هواداران و هم باشگاه ها. برای مثال گروهی از هواداران رئال‌مادرید بابت محروم شدن این تیم از نقل و انتقالات زمستان فصل بعد خوشحال شدند چراکه باعث می‌شود تا قبل از پایان این محرومیت، پرز با خریدهای بی‌مورد سرمربی را به دردسر نیندازد یا در موردی مشابه گروهی از هواداران والنسیا علاقه‌مند بودند تیم از نقل و انتقالات محروم شود تا دلال‌های اطراف باشگاه همانند خورخه مندز، پول‌های باشگاه را هدر ندهند. در فصل نقل و انتقالات زمستانی فعلی و تا پایان تاریخ 24 ژانویه یعنی یک هفته به پایان پنجره نقل و انتقالات، از 78 باشگاه 4 لیگ معتبر اروپا، 33 تیم حتی یک بازیکن هم به فهرست خود اضافه نکرده‌اند. در این بین بحران مالی اسپانیا مزید بر علت شده تا 11 باشگاه لالیگا هیچ خریدی نداشته باشند. 6 باشگاه بوندس‌لیگا، 7 باشگاه از سری آ ایتالیا و در نهایت تعجب 9 باشگاه لیگ متمول‌برتر انگلیس در بین 33 تیم بدون خرید در زمستان قرار دارند. جمع کل خرج باشگاه‌های 4 لیگ معتبر تا یک هفته مانده به پایان نقل و انتقالات به زحمت به رقم 150 میلیون پوند می‌رسد. باشگاه‌هایی همانند بارسلونا، رئال‌مادرید، بایرن‌مونیخ، منچستر یونایتد، منچستر سیتی و چلسی با وجود تمکن مالی بسیار خوب دست به کوچک‌ترین خریدی نزدند. در جدول گران‌ترین انتقال‌های زمستان امسال تا این لحظه دو انتقال در لیگ چین اول و سوم هستند و رتبه دوم و چهارم متعلق به خریدهای نوریچ سیتی هستند که تا این لحظه شخصیت متفاوت فصل نقل و انتقالات بودند. هنوز مبلغ پرداختی از 12 میلیون پوند فراتر نرفته و غیر از انتقال احتمالی گرانیت ژاکا، شایعه‌ای پیرامون بازیکنان بالاتر از حد متوسط دیده نمی‌شود. حتی با در نظر گرفتن این موضوع که باشگاه‌های رئال‌مادرید و اتلتیکو مادرید از دو پنجره نقل و انتقالاتی بعدی محروم هستند و روی کاغذ باید حسابی در همین زمستان خرید کنند. در نگاهی تاریخی نیز بدون محاسبه ژانویه 2012 و به صورت ویژه هفته آخر آن، سخت می‌توان از دل فصل نقل و انتقالاتی زمستان به ارقام بالا یا جا به جایی‌های حیرت انگیز دست یافت. در سال 2012، چلسی رقم هنگفتی صرف خرید تورس از لیورپول در ژانویه کرد و لیورپول با پرداخت بخش عمده آن مبلغ برای خرید اندی کارول، دو انتقال نا فرجام بزرگ در این فصل ثبت کردند. تجربه‌ای که نشان داد نمی‌توان از دریای یخ زده زمستان، شاه ماهی صید کرد.