آه ای ریورپلاته! / یک روایت داستانی از افت‌وخیزهای یکی از محبوب‌ترین باشگاه‌های آرژانتین

به گزارش متافوتبال و به نقل از ماهنامه دنیای فوتبال، 26 ژوئن 1996 زمانی یک تاریخ رویایی در تقویم ریورپلات بوده است. در آن تاریخ بود که یکی از برجسته‌ترین باشگاه‌های آمریکای‌جنوبی با دو گل از هرنان کرسپو که نتیجه 2-0 را در برابر آمه‌ریکا د کالیِ کلمبیا رقم زد، برای دومین بار برنده کوپا لیبرتادورس شد. با این حال، 15 سال بعد همه چیز تغییر کرد. اتفاقی باورنکردنی رخ داد. در ورزشگاه استادیو مونیومنتال، محلی که آرژانتین در سال 1978 اولین قهرمانی‌اش در جام‌جهانی را جشن گرفت، موفق‌ترین باشگاه کشور، با 35 قهرمانی داخلی، با دومین باخت غیرمنتظره در مسابقه پلی‌آف در بازی مقابل بلگرانو مواجه شد. آنها مسابقه رفت را 2-0 باخته بودند، و نیاز به پیروزی با دو گل بیشتر داشتند تا در لیگ باقی بمانند. با وجود این شرایط سخت، امید زیادی داشتند و هزاران هوادار برای گرفتن جشن بقا به ورزشگاه آمده بودند.

عدم هزینه در فصلهای اخیر باعث شد مربی بی تجربه خوان خوزه لوپز تا حد زیادی به جوانان تیم مثل اریک لاملا و مانوئل لانزینی تکیه کند. در پی کسب عنوان قهرمانی 2008 وقتی که دیگو سیمونه مربی‌شان بود و رادامل فالکائو و الکسیس سانچز خط حمله را تشکیل میدادند، باشگاه شروع به تنزل کرد. بلگرانو آن زمان هنوز هم تیم دسته دومی محسوب می‌شد که بازیکنانشان در شب قبل از بازی نمیتوانستند بخوابند، نه به خاطر استرس، بلکه بخاطر تهدید بمب‌گذاری در هتل محل اقامتشان و آتش بازیهای بیرون.

26 ژوئن یکشنبه‌ای آفتابی بود، اما تنش‌های موجود باعث شد جو تیره و تار شود. در ساعت 7 عصر، محله نونز مانند منطقه جنگی شده بود: ماشینهای آسیب دیده، پنجره‌های شکسته، دستگاههای خودپرداز خراب شده، صدای دزدگیر ماشینها و مغازه‌ها، آژیرها، داد و فریاد مردم، درگیری با پلیس، خون در پیاده‌رو‌ها و دود سیاه و غلیظی در هوا. ریورپلات بعد از تساوی 1-1 سقوط کرده بود. کشور، قاره و سرتاسر جهان فوتبال بهت زده بودند.

این باشگاه تاریخی قدیمی برای اولین بار طی 110 سال تاریخ‌سازی، بی‌حال و بی‌رمق به سری ب رفت. به نظر میرسید که باشگاه با آن علامت قرمز معروفش در حال خونریزی‌ست. یکی از مفسران رادیو گفت: "این مانند جنگ داخلی بود". اواخر شب حداقل 71 نفر مجروح شدند که 25 نفر آنها افسران پلیس بودند و دو نفر کشته شدند. یکی از آنها جوانی 23 ساله بود که خود را به زیر قطار پرت کرد چراکه نمیتوانست آینده ریور در دسته پایین‌تر را بپذیرد. مونیومنتال منطقه جنگی بود. بازیکنان ریور بعد از بازی برای حداقل سه ساعت در رختکن زندانی شدند. هیچکدام از آنها انرژی و تمایل روبرو شدن با دنیای آن بیرون را نداشت. در راهرو، داور مسابقه سرخیو پزوتا و دستیارانش توسط تیم موتورسواران اسکورت شدند و با عجله بیرون رفتند. در نیمه اول وقتی داور پنالتی ماریانو پاوون را نگرفت تیفوسی‌های ریورپلاته بعد از نیمه اول به اتاق پزوتا رفتند و او را تهدید کردند، "اگر ریور امروز برنده نشود همگی کشته میشوید." پزوتا نیاز به کمک روانی داشت تا بتواند بر این آسیب روحی غلبه کند.

حتی بازیکنان سابق باشگاه هم نمیتوانستند درک کنند که چه اتفاقی افتاده است. یکی از برجسته‌ترین بازیکنان ریور، آمادیو کاریزو، در پی عواقب بازی نشست و با نوه‌اش که از هواداران دوآتیشه ریور است گریست. کاریزو در این باره میگوید: "او با گریه از من میپرسید 'آنها با ریور چه کردند؟ چطور چنین چیزی ممکن است؟' من نمیدانستم چه جوابی بدهم. در انتهای همان شب، زنگ خانه‌ام به صدا درآمد. زوج جوانی که بیشتر از بیست سال نداشتند وارد شدند. آنها به همسرم گفتند که میخواهند من را ببینند و در آغوش بگیرند. من به طرف در رفتم و آنها من را در بغلشان فشردند، و همه ما دوباره شروع به گریه کردیم. از من پرسیدند 'چه اتفاقی افتاده آمادیو؟ چه اتفاقی افتاده؟' همه ما این سوال را میپرسیدیم و هیچ کداممان پاسخی برایش نداشتیم. ریور چطور سقوط کرد؟"

برای اینکه بهتر متوجه بشوید که این سقوط در آرژانتین چقدر بهت آور بود باید بدانید که تیم ریورپلات تا چه حد بزرگ و قدرتمند بوده است. آنها باشگاهی هستند که از تیمهای دیگر بیشتر گل زدند، بیشتر برنده شدند و بیشتر عناوین تورنمنتهای داخلی را به نام خود ثبت کردند. همچنین آنها همیشه بازیکنان بزرگی به تیم ملی آرژانتین معرفی کرده‌اند. یک مرتبه در دهه 1950، سیزده بازیکن آنها برای تیم دعوت شدند و حتی بازیکنان ذخیره‌شان از بقیه بهتر بودند. در درجه اول ریورپلات همیشه مدرسه فوتبالی بوده که صدها ستاره تربیت کرده که همگی آنها در همان مونیومنتالی پرورش یافته بودند که اکنون توسط هوادارانی که بخاطر باشگاه مورد علاقه‌شان غمگین بودند به آتش کشیده شده است. "حرامزاده‌ها! موشهای کثیف! دزدهای گستاخ! شما ریور را به دسته دو فرستادید. نخاله‌ها! الان کجا هستید؟ با پولهایی که از این باشگاه دزدیدید چکار خواهید کرد؟ پست فطرت‌ها، شما با این پولهای کثیف خوشحال نخواهید بود. شما قادر به نشان دادن خود در خیابان نیستید. شما همه ما را گول زدید!"

اینها بدگویی‌های ننگین یکی از مفسران ریور به نام آتولیو کاستا فبر بود که در پخش زنده رادیو در اواخر بازی وقتیکه سرنوشت ریور معلق مانده بود پخش شد. ویدئوهایی که از آن لحظات در یوتیوب گذاشته شدند بیش از سه میلیون بار دیده شدند. هواداران نه فقط خشمگین، بلکه دلشکسته هم بودند.

خوان خوزه لوپز این شکست را مانند "مرگ عزیزان" دانست و گفت که این زخمها تا ابد ماندگار هستند. با این حال در این شرایط تلخ و ناامیدکننده بود که غرور ریورپلات کم کم رشد کرد. این تجربه تلخ سقوط باعث شد که «میلیونرها» حس تعلق را دوباره بدست بیاوردند و تغییراتی بوجود بیاید که باشگاه را دوباره به هواداران متصل کند. مراحل بازسازی شروع شد.

طی فصل باشگاه در سری ب پیراهن‌های ریور با غرور و افتخار بیشتری نسبت به گذشته در خیابانهای بوینس‌آیرس و اطرافش پوشیده میشد. هر هفته ورزشگاه مملو از جمعیت میشد انگار که مسابقات کوپا لیبرتادورس در حال برگزاری‌ست. بازی کردن در لیگ دسته دوم در عین حال که ناراحت کننده بود برای برگرداندن روزهای خوب گذشته لازم بود. قرار داد بستن با بازیکنانی مانند فرناندو کاوناگی، کوری دومینگس و دیوید ترزگه شاهکار بود. عشق آنها به باشگاه باعث شد که در لیگ دسته دو قهرمان شوند. تیم توسط ماتیاس آلمیدا هدایت میشد و در حال بازگشت بود. در این 4 سال که از سقوط میگذشت ریور قهرمان آمریکای‌جنوبی شد. در واقع، باشگاه در عرض پنج سال بعد از سقوط عناوین قاره‌ای بیشتری نسبت به بیست سال قبل کسب کرد. ریور تبدیل به سمبل رنسانس در فوتبال شد. در اواخر دوران ریاستش در باشگاه، دانیل پاسارلا تنها با همراهی بادیگاردهایش میتوانست قدم در مونیومنتال بگذارد. اما زمانیکه رودولفو دونوفریو در سال 2013 در انتخابات پیروز شد، اعضای هیئت باشگاه و حامیان مجدداً راضی شدند. تصمیمات فوتبال به دو تا از اسطوره‌های باشگاه سپرده شد؛ انزو فرانچسکولی به عنوان مدیر ورزشی و نوربرتو آلونسو مشاور رئیس شدند. با اینحال، با اینکه در زمین بازی همه چیز در حال پیشرفت بود اما مسائل مالی هنوز هم میتوانست خطرساز باشد.

دِاونوفریو که تاجری موفق است و از علایقش برای اینکه تمام وقت در اختیار ریور باشد گذشت میگوید: "ما فقط برای 3 ماه اول باید 300 میلیون پزو حقوق میدادیم ولی پولی در بساط نداشتیم، علاوه بر آن باشگاه باید هر ماه هشت میلیون پزو کسری میداد، و راهی جز فروش سالانه ستارگان برایمان باقی نمانده بود. اما مهمترین مساله فلسفه تیم بود. ما به اصل خود بازگشته بودیم، از آکادمی به تیم حرفه‌ای و نحوه فوتبال بازی کردنمان."

نقطه عطف ماجرا انتصاب مارسلو گایاردو به عنوان مربی بود، که پپ گواردیولای ریور شد. او در باشگاه مهره‌ای برجسته بوده است، چرا که به عنوان بازیکن در پیروزیهای مهم دهه 90 باشگاه حضور داشت، و مهمترین علت قهرمانی سوپرکوپا در سال 1997 بود که در آن، تیم زیباترین بازی طی یک دهه را به نمایش گذاشت.

گایاردو برای ریور جدید استانداردهایی تنظیم کرد، از بازدید نحوه کوتاه کردن چمن ورزشگاه تا تمرینات ذهنی بازیکنان تحت نظر متخصصین علوم اعصاب. او بسیار به جزییات دقت میکند، بسیار شبیه هم‌تیمی سابقش سیمونه در آرژانتین و البته با تاکید بیشتر بر نحوه حمله کردن در زمین.

دِاونوفریو در اوایل شروع انقلاب گایاردو در فوریه 2015 گفت: "مارسلو شیوه بازی را پایه‌ریزی کرد، و مهمتر از همه به تیم هویت بخشید که فوق العاده گرانبهاست." گایاردو در زندگینامه اخیرش، به نام مونیومنتال گایاردو ، اینطور توضیح میدهد: "من از بازیکنان میخواستم 30 متر بالاتر از سطح زمین بازی کنند. ما بر تیمهای مشخصی تمرکز میکردیم، شیلیِ سامپائولی و بارسلونای گواردیولا، تا ببینیم واکنش آنها در برابر توپ از دست رفته چگونه است. آنها مانند ماهی‌های گوشتخوار میشوند و تلاش میکنند در کمتر از 5 ثانیه مجدداً توپ را بدست بیاورند. ما تمام بازیکنان را صدا کردیم تا این عطش را مشاهده کنند. این واقعاً کارساز بود."

دیگو بورینسکی که نگارنده سرنوشت ریورپلاته است میگوید: "گواردیولا نقشی محوری در درک فوتبالی گایاردو دارد. اما او در دفترش همچنین ویدئوهایی از یورگن کلوپ دورتموند هم تماشا میکند."

ریورِ گایاردو متولد شد و آنها نشانه‌ای جاویدان بر تاریخ باشگاه خواهند گذاشت. بهترین لحظه برای ثابت کردن این امر مرحله نهایی مسابقات کوپاِ سودآمه‌ریکانا با بوکاجونیورز بود. اولین باری بود که ریور از سد تمام رقیبان در مسابقات بینالمللی گذشت، به فینال رسید و قهرمان شد. ریور بعد از آنکه به عنوان پادشاهان سودآمه‌ریکانا تاجگذاری شد، به پیروزیهایش ادامه داد؛ رکوپا (سوپرکاپ آمریکای جنوبی)، و سوروگا بانک کاپ (بازی بین قهرمانان ژاپن و و برندگان سودآمه‌ریکانا) هم به لیست افتخاراتشان اضافه شد.

اما هیچ چیزی نمیتواند با برگشتن به لیبرتادورس و قهرمان شدنش مقایسه شود. بوکا دوباره قربانی شد. در مرحله یک‌هشتم نهایی لیبرتادورس تیم گایاردو در مونیومنتال با نتیجه 1-0 پیروز شد و در بومبونرا، که بازیکنانش توسط اسپری فلفل هواداران بوکا صدمه دیدند، به تساوی 0-0 رسید. 

4 سال و یک ماه و سه روز بعد از سقوط، ریور در فینال جام باشگاههای آمریکای جنوبی یا همان کوپا لیبرتادورس به مصاف تیگرس مکزیک میرفت. در بازی رفت 0-0 متوقف شد و در برگشت در مونیومنتال با نتیجه 3-0 پیروز شد. بازسازی ریور کامل شده بود. برای ریور، دوباره ریور شدن بزرگترین پیروزی است.