زیدان چگونه به یک مربی موفق تبدیل شد؟ / درباره سختی های یک حرفه پرمسوولیت

به گزارش متافوتبال و به نقل از روزنامه ایران‌ورزشی، پیش‌بینی‌ها درباره زیدان این بود که شاید بخواهد با سوءاستفاده از شهرتش به یک پست خوب برسد یا مثل اکثر نام‌های بزرگ فرجام خوشی در این حرفه جدید نداشته باشد، ولی نگرانی از این دو پیش‌آمد کاپیتان سابق فرانسه را متقاعد کرد تا زمان زیادی صرف کلاس‌های مربیگری کند و با احتیاط قدم به این حوزه جدید بگذارد. فرانس‌فوتبال درباره‌اش نوشته بود: «صبورتر از پلاتینی، شجاع‌تر از پله» و همین شاید رمز موفقیت مربی فعلی رئال است.
او درباره سیری که برای رسیدن به نیمکت کاستیا (تیم دوم رئال) و بعدا رئال طی کرد، می‌گوید: «سه سال و نیم را به آموزش و سفر گذراندم. افتخار می‌کنم که توانستم مدرک مربیگری را بگیرم. مثل بچه‌ای که نمره خوبی می‌گیرد خوشحال بودم. برایم مهم بود فرزندانم ببینند که برای این مدرک زحمت کشیدم و خودشان هم باید همین راه را بروند.»
زیدان تصمیم گرفت مدارک مربیگری‌اش را از فدراسیون فوتبال فرانسه بگیرد، در حالی که در اسپانیا می‌توانست زمان کمتری صرف این کار کند. او حین کلاس‌های مربیگری به دیدن تمرینات مربیانی مثل مارسلو بی‌یلسا (مارسی)، پپ گواردیولا (بایرن) و فیلیپ مونتانیه (رن) رفت. او درباره تجربه‌اش از این مشاهدات می‌گوید: «هر کدام از آنها سبک و روش فکری متفاوتی دارند، ولی همه آنها به من توصیه کردند که در مربیگری خودم باشم. تا آخرین لحظه پای افکارم بایستم و از کسی تقلید نکنم. البته نقشه‌های تاکتیکی و طراحی تمرینات آنها نکات تازه‌ای برایم داشت.»
او درباره دوره‌ای که دستیار آنچلوتی بود، اضافه می‌کند: «از آنچلوتی آموختم که رابطه با بازیکنان اهمیت زیادی دارد. او هرگز از اصولش کوتاه نمی‌آید. آنچلوتی حتی ممکن است گاهی با مشت روی میز بکوبد، ولی اساس فکری‌اش این است که بازیکن را در بهترین شرایط قرار دهد. این در حالی است که برخی مربیان ترجیح می‌دهند بازیکن را تحت فشار بگذارند.» زیدان درباره تجربه‌اش از مربیگری در تیم دوم رئال می‌گوید: «اگر با بازیکنان خیلی مهربان باشید، نمی‌توانید کارتان را پیش ببرید. آنجا متوجه شدم که باید به بازیکنان چیزهایی را بگویید که دوست ندارند بشنوند.»
چه عواملی باعث می‌شود که یک بازیکن بزرگ نتواند مربی بزرگی شود؟ اگر مربیگری را بر اساس تفکر عامیانه چیدن ترکیب تیم، آموزش ضربه زدن به بازیکنان و توضیح شرح وظایف‌شان بدانیم، ظاهرا برای یک بازیکن بزرگ نباید کار سختی باشد، ولی مربیگری در فوتبال مدرن جزییات و نکات پیچیده زیادی دارد که برای موفقیت باید به همه آنها تسلط داشت.
یکی از آنها روابط عمومی و ارتباط با رسانه‌هاست. گی لاکومب که در باشگاه کن یکی از اولین مربیان زیدان و در کلاس‌های مربیگری مشاور و همراه بازیکن سابقش بود، می‌گوید: «ما خیلی در این باره صحبت کردیم و او حتی شرکت در کنفرانس‌های مطبوعاتی را هم تمرین کرد. او می‌دانست که لازم است درباره ارتباطات وقت بگذارد و این فقط شامل ارتباط با رسانه‌ها نیست، بلکه مدیران، بازیکنان و هواداران را شامل می‌شود.»
زیدان با وجود تجربه همکاری با مربیان بزرگی مثل لیپی و ژاکه، ترجیح داد قبل از رسیدن به نیمکت رئال خودش را به مجموعه‌ای از مهارت‌ها مجهز کند. با وجود تجربه بازی در بالاترین سطح وقت زیادی را صرف آموزش آکادمیک مربیگری کرد. در تمرینات بهترین مربیان حاضر شد و از آخرین ایده‌های تمرینی و تاکتیکی آنها الهام گرفت. مدتی دستیار آنچلوتی باتجربه بود و بعد از آن اولین قدم‌ سرمربیگری را در تیم دوم رئال برداشت، قبل از اینکه بخواهد ریسک مربیگری در یک تیم بزرگ را بپذیرد.
او درباره تفاوت دستیار و سرمربی می‌گوید: «وقتی دستیار بودم نظراتم را می‌گفتم که گاهی مخالف نظر آنچلوتی بود. همچنین بخشی از تمرینات بر عهده من بود. همین. ولی به عنوان سرمربی تنها هستید و روزانه باید با 20 مشکل مختلف روبه‌رو شوید. یک روز بازیکن‌تان مصدوم است، روز دیگر آن یکی مشکل خانوادگی دارد، یک روز مشکل زمین دارید...»
زیدان مجبور شده روی شخصیتش هم کار کند. روابط عمومی تنها بخشی از این ماجراست. کسی که در دوران فوتبالش 14 بار اخراج شده، روی نیمکت رئال به خوبی خودش را کنترل کرده و تا امروز مشکل انضباطی نداشته است.
یکی از دلایل موفقیت زیدان در رئال که همه درباره‌اش اتفاق نظر دارند، مدیریت خوب ستاره‌های تیم است. او رونالدو را متقاعد کرده که در برخی بازی‌ها لازم است استراحت کند و گاهی تعویض شود. خامس رودریگس را تا زمانی که کیفیت مناسبی نداشت نیمکت‌نشین کرد. همچنین موفق شد از کواچیچ و مودریچ که ذاتا هافبک‌های هجومی هستند هافبک‌هایی مسوولیت‌پذیر با وظایف دفاعی پیچیده بسازد.
وقتی زیدان از دنیای فوتبال کنار رفت، همه از خودشان می‌پرسیدند که چرا او با وجود پیشنهادات مختلف وارد دنیای مربیگری نمی‌شود؟ ولی او اعتبارش را حراج نکرد و زمانی وارد این کار شد که کاملا آماده شده باشد. بی‌دلیل نیست که زیدان وقتی جانشین بنیتس شد و تیم بحران‌زده‌ای تحویل گرفت توانست رئال را به ساحل آرامش برساند و فصل را با قهرمانی لیگ قهرمانان به پایان برد. او در دومین فصل مربیگری‌اش امیدوار است رئال را پس از چند سال ناکامی به قهرمانی لالیگا برساند. فلورنتینو پرس که به انتخاب‌های احساسی و پرخطر شهرت دارد، این بار می‌تواند به انتخاب زیدان بنازد.