یادداشت ویژه | در آستانه لیگ چهاردم هیچ چیز تغییر نکرده / از این لیگ انتظار بیهوده نداشته باشیم

جاوید جعفری فراهانی | بارها و بارها در مورد این که کامل ترین روش بازی فوتبال چیست و آیا فوتبال به تکامل خودش رسیده است یا نه در بین کارشناسان، مربیان و اهل قلم بحث شده است. هر چند برخی علاقه مند اند قضاوت فعلی‌شان از کیفیت فردی و تیمی رادر سطوح مختلف را بهترین قضاوت بدانند و به سادگی حکم به برتری روش تیم یا بازیکن خاصی می دهند ولی به نظر می‌رسد این سوالات کماکان محل تحقیق و بررسی است. گواه آن هم مرور اتفاقاتی است که در سال‌های اخیر در فوتبال جهان رخ داده است.

برای مثال می توان به تصور برتری مطلق تیکی تاکای بارسلونایی ها که برخی آن را توتال فوتبال نامیدند اشاره کرد. روشی که در آغاز مسیر خود عده زیادی از هواداران را به هیجان آورده بود و موفقیت‌آمیز شروع کرد ولی چندان طول نکشید که در جام باشگاه‌های اروپا ، بارسا رفت و برگشت در مقابل بایرن هاینکس به تحقیر آمیز ترین حالت ممکن در هم کوبیده شد و تیم ملی اسپانیا هم، در جام جهانی در همان مرحله گروهی به ماکتی شبیه فوتبال آلمان‌ها ، یعنی هلند میدان را واگذار کرد و در همان مرحله گروهی از دور مسابقات حذف شد.

در جام جهانی امسال هم، شتاب زدگی برخی قضاوت ها بعد از شگفتی نتیجه بازی المان و برزیل به طور مشخص قابل لمس است. کم نیستند کسانی که فکر می‌کنند نهایت فوتبال ممکن در حال حاضر در جهان همین روش سنجیده آلمانی هاست. نکته جالب داستان اما این جاست که در کشور ما، برخی کارشناسان، مربیان و حتی قلم به دستان هم دچار این عجله در قضاوت می‌شوند و بلافاصله حکم به برتری مطلق این روش داده و حتی توهم امکان پیاده سازی آن را در فوتبال ملی‌مان دارند.

در این سوی دنیا، ما هستیم و لیگی که اکثر قریب به اتفاق تیم‌هایش زمین تمرینی مناسبی در حد کیفیت زمین های درجه دوم باشگاه های اروپایی ندارند، خبری از دپارتمان های علوم ورزش و تحلیل عملکرد نیست و مربیان هم تمایل چندانی برای به چالش کشیدن خود و آموختن بیشتر ندارند.

لیگ ما، قبل از جام جهانی به طول واضح کیفیت پایین خود را نشان داد. مهاجمان میلیاردی بی‌خاصیت لیگ ما، در اولین اردوها زمین را به رقیب تازه از بلژیک رسیده‌شان٬ رضا قوچان نژاد، باختند تا او تک مهاجم گل زن ما در مرحله مقدماتی باشد. این مسئله در مورد تولیدی بازیکن در مورد سایر خطوط یک تیم فوتبال هم قابل تعمیم است.

با عملکرد نسبتا قابل قبول تیم ملی در جام جهانی٬ امکان نزدیک شدن دوباره هوادارن به فوتبال قوت گرفته است و این می تواند هم یک تهدید برای آینده فوتبال ما به شمار رود و هم یک فرصت مناسب برای پیشرفت. این آشتی با فوتبال، به تهدید تبدیل خواهد شد زمانی که تماشاچیان ما شاهد به ثمر رسیدن گل های بی‌برنامه و بهم ریختگی سازماندهی دفاعی تیم های‌شان باشند. آنها که نظم تیمی کی‌روش را در مقابل آرژانتین دیده‌اند، انتظار دارند تیم‌های پرهوادار فوتبال ایران قادر باشند ماکتی شبیه به آن پیاده کنند. این در حالی است که مربیان تیم های بزرگ فوتبال ما، اصلا اعتقاد و توانایی اجرای استراتژی های کی‌روش را در زمین بازی ندارند و به طور قطع روش بازی آنها با عملکرد تیم ملی ما متفاوت خواهد بود.

از طرف دیگر، کیفیت پایین زمین‌های بازی در لیگ برتر، کیفیت پایین توپ‌ها و حتی لباس‌های اکثر تیم‌ها هم در عملکرد فنی بازیکنان تیم تاثیر خواهد گذاشت و خسته کننده بودن روش بازی تیم‌های ‌ما منجر به فراری دادن هواداران از ورزشگاه می شود.

از سوی دیگر، اگر برنامه ریزی مناسبی برای فوتبال ملی تدارک دیده شود و راهکارهای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای بهبود آن از سوی استراتژیست‌های کلان ورزش ایران چیده شود، این پتانسیل بالقوه هواداران در کنار تیم ها می تواند نیروی محرکه ای باشد که پیشرفت فوتبال ما را سرعت بخشد.

با توجه به عدم برنامه ریزی مشخصی برای بهبود وضعیت فعلی فوتبال ایران‌، لیگ امسال فوتبال ما، به طور قطع تفاوت فنی چندانی با لیگ سال قبل نخواهد داشت. شاید تنها کورسوی امید این فوتبال همین حضور احتمالی هواداران در ورزشگاه‌ها، حضور اسپانسرها با برنامه ریزی مشخص برای باشگاه های مانند پرسپولیس و استقلال وحضور مربیان جوانی بر روی نیمکت تیم‌های ملی است، وگرنه نه کیفیت زمین های ما فرق کرده است، نه سیکل بسته خیلی از مربیانی که مدام هر سال تیم می‌گیرند و نه امکانات آموزشی و برنامه ریزی های کلان ما.

امروز، بهترین زمان ممکن برای بازسازی خرابه فوتبال ایران است. کافی است به آنچه منجر به قدرت و صلابت تیم های مانند هلند و آلمان شد نگاه کنیم. تفاوت ما و آنها صرفا در داشتن فوق ستاره‌های قوی و تکنیکی نیست، آنها سال‌ها پیش برای امروزشان برنامه‌ریزی کردند و برای موفقیت فوتبال‌شان تلاش کردند. با وضع فعلی،  ما نمی توانیم انتظار داشته باشیم برای کشتی بی هدف فوتبال‌مان، باد موافقی بوزد.