گزارش روز | آیا رنکینگ فیفا عیار مناسبی برای سنجش وضعیت تیم ملی است؟

به گزارش متافوتبال و به نقل از شفقنا، روز گذشته رنکینگ ماه جدید فیفا اعلام شد و طبق آن تیم ملی ایران همچنان به عنوان بهترین تیم آسیایی در این رده بندی است. اما آیا رنکینگ فیفا می تواند نشان دهنده وضعیت واقعی تیم های ملی باشد و قرار گرفتن تیم ملی ایران در صدر تیم های آسیایی نشان از قدرت تیم ملی دارد؟

برای بررسی این مسئله ابتدا نگاهی می اندازیم به فرمولی که فیفا طبق آن رنکینگ خود را بروز می کند.

طبق این فرمول هر تیمی که در بازی های اخیر خود در سطح جهانی عملکرد خوبی داشته باشد، امتیاز کسب می کند. مجموع امتیاز تیم ها در یک دوره چهار ساله سنجیده می شود و هر امتیازی که در 12 ماه گذشته کسب کرده باشد هم تاثیر به سزایی دارد. به صورت دقیقتر فرمول فیفا برای محاسبه وضعیت تیم های ملی به این شکل است که  فیفا یک امتیاز را به هر مسابقه ای که یک تیم ملی در 4 سال گذشته انجام می دهد اختصاص می دهد، مسابقاتی که در 12 ماه اخیربرگزار می شوند، امتیاز بیشتری دارند. برای امتیاز دهی به یک مسابقه چند  فاکتور وجود دارد؛ نتیجه مسابقه، اهمیت بازی، قدرت تیم مقابل و قدرت کنفدراسیون تیم مقابل ( کنفدارسیون های آمریکای جنوبی، اروپا بیشترین قدرت را در فرمول فیفا دارند). در آخر این فاکتورها در هم ضرب می شوند تا امتیاز تیم در یک مسابقه سنجیده شود. نهایتا مجموع امتیازات یک تیم در چهار سال اخیر، قدرت آن تیم را در رنکینگ فیفا مشخص می کند. البته بازی های که در 12 ماه اخیر برگزار شده باشند بیشترین امتیاز را برای تیم ها دارند و بازی مربوط به 4 سال قبل کمترین امتیاز.

نگاهی کوتاه به این رنکینگ نشان از نقص های زیاد این فرمول دارد و اینکه بسیاری از فاکتورهای اساسی و مهم در امتیازدهی و رنکینگ فیفا لحاظ نمی شوند. براساس این فرمول ناقص است که تیم ولز با چند پیروزی به لطف درخشش گرث بیل، از رده 117 جهان به رده دهم صعود می کند (طبق رنکینگ ماههای قبل) یا اتریش در جدیدترین رده بندی تیم های ملی در رده دهم قرار گرفته است. اتریش یکی از کم نام و نشان ترین تیم های ملی حاضر در اروپا به شمار آید و نه در جام جهانی معمولا حضور می یابد و نه در یورو حرفی برای گفتن دارد.

در واقع، با این مثال ها می توان کاملا متوجه شد که رنکینگ فیفا به هیچ وجه از استانداردهای لازم برای تعیین قدرت تیم های ملی برخوردار نیست و اینکه چرا  فدراسیون بین المللی فوتبال همچنان به ارائه چنین رده بندی ادامه می دهد، مسئله ای تعجب برانگیز و قابل تامل است. شاید در نگاه اول بتوان گفته این امر یک مسئله صوری و تنها برای انگیزه بخشی به تیم های ضعیف تر جهانی باشد. هر چند که این رده بندی برای خود فیفا بسیار ارزشمند است و از آن حتی برای سیدبندی تیم ها در جام های جهانی هم استفاده می کند.

جالب اینکه سیستم رده بندی جدی فیفا پس از انتقادات گسترده و برای برطرف مشکلات قبلی از سال 2006 با فرمول جدیدی آپدیت و پیاده سازی شد. با این حال، به نظر می رسد که این فرمول همچنان بسیار ناقص است و چیزی بیشتر از یک رده بندی غیراصولی روی کاغذ و دور از واقعیت فوتبال نیست. تیم های ملی می توانند با استفاده از نقایص حاضر در فرمول فیفا، مثلا با حضور کمتر در بازی های دوستانه یا صف آرایی برابر تیم های ضعیفتر، وضعیت خود را در این رنکینگ بهبود ببخشند.

در این وضعیت نه قهرمانی در تورنومنت های معتبر، نه موفقیت در جام جهانی و … آنگونه که باید لحاظ می شود و اینگونه است که تیم ملی استرالیا که در آخرین رقابت های آسیایی که سال گذشته برگزار شد توانست به عنوان قهرمانی جام ملت های آسیا دست یابد، اکنون در رده چهارم تیم های آسیایی قرار گرفته است. یا قهرمان جام جهانی یعنی آلمان در رده چهارم برترین تیم های ملی قرار می گیرد.

قرار گرفتن استرالیا در رده چهارم تیم های آسیایی را به هیچ وجه نمی توان به معنی ضعیفترین بودن این تیم از ایران، کره جنوبی و ژاپن تعبیر کرد بلکه تنها می توان گفت که این تیم نتوانسته مطابق با استاندارد فیفا پیش برود. به همین شکل قرار گرفتن تیم ملی ایران در صدر تیم های آسیایی در سال های اخیر را هم نمی توان معیار مناسبی برای سنجش قدرت تیم ملی کشورمان دانست و نمی توان آن را دستاورد بزرگی برای تیم ملی در سال های اخیر به حساب آورد.

از طرفی، قرار گرفتن تیمی مانند “کیپ ورد” که شاید تاکنون اسم آن را نیز نشنیده باشید چه برسد به آنکه در فوتبال جهان مطرح یا حرفی برای گفتن داشته باشد، در رده 31 رنکینگ فیفا و بالاتر از چندین تیم مطرح از جمله تیم های مطرحتر آسیایی و آفریقایی هم نشان از غیرواقعی و غیراستاندارد بودن این رده بندی دارد.