سارا خادم‌الشریعه: استاد بین‌المللی آقایان هستم / در لیگ ایران، چین و آلمان بصورت همزمان بازی می‌کنم / شطرنج بعد از پزشکی بیشترین کتاب‌ها را دارد

به گزارش متافوتبال، سارا خادم الشریعه، پدیده چند سال اخیر شطرنج ایران است. هم از لحاظ فنی و هم از لحاظ اخلاقی. او چندی پیش در مصاحبه‌ای، شطرنج را یکی از انسانی ترین رشته های ورزشی دانست. درست مثل رفتار خودش در بازیهای اخیر؛ حریفش قلب درد گرفت و سارا از حق خودش گذشت! او حالا در شبکه‌های اجتماعی حسابی طرفدار پیدا کرده و خیلی‌ها از همین طریق با او آشنا شده‌اند. خودش هم می‌گوید در ایران بیشتر حاشیه‌های شطرنج است که دیده می‌شود. خادم‌الشریعه به تازگی ۲۰ ساله شده و با روحیه‌ای مثال زدنی پاسخگوی سوالات محمدرضا احمدی شده. ماحصل این گفت‌وگو را در متافوتبال بخوانید:

سارا خادم الشریعه بی شک یکی از چهره های برجسته ورزشی ما در سال 95 بودن، یه ذره از سال 95 بگین فکر کنم سال خیلی خوبی برای شما بود.

ممنون از لطفتون. البته مسابقه های بد هم داشتم، مسابقه های خوبم داشتم ولی در کل فکر می کنم سال خوبی بود.

بهترین اتفاقی که براتون افتاد؟

بهترین اتفاق سومی در مسابقات جایزه بزرگ بود، قبل از اون هم مسابقات نیمه سریع جهان بود که فکر کنم چهارم شدم.

یه مسابقات جهانی هم در تهران برگزار شد که تیم ما نتونست اون جوری که باید و شاید عنوانی رو به دست بیاره و روی سکو نماینده داشته باشیم؛ به نظر شما دور از ذهنه رفتن روی سکو در این سطح از مسابقات؟

 خب مسابقات جهانی مسابقات حذفی بود که مسابقات حذفی کار رو خیلی سخت می‌کنه...

تک حذفی...

بله، تک حذفی بود و فرصت جبران باخت رو نمی‌ده ولی فکر می کنم اون قدر اختلافا زیاد نیست که ما نتونیم به اون سطح برسیم، مثلا همین بازیکن چینی که قهرمان شد کسی فکر نمی کرد قهرمان شه و واقعا فاصله اش با بچه های ایرانی خیلی زیاد نیست و فکر می‌کنم خیلی دور از دسترس نیست.

شما در رنکینگ جهانی بیست پله صعود داشتی به نظر شما میشه این رتبه رو بازم ارتقا داد؟

بله، خب من فاصله ام با بیست نفر اول خیلی کمه و رقابت ها اون قدر سنگینه که یک برد و یک باخت می تونه خیلی رنکینگ ما رو جا به جا ‌کنه و من فکر می‌کنم اگه 50 تا افزایش امتیاز ریتینگ داشته باشم می تونم جزو پانزده نفر اول جهان باشم.

ما همیشه در سطوح پایه موفقیت های خیلی خوبی داشتیم اما در تیم های بزرگسالان نتونستیم این موفقیت ها را تکرار کنیم. تیم های بزرگسالان ما این قضیه رو خیلی جدی نمی گیرند یا امکانات و شرایط لازم براشون مهیا نمیشه؟

خب تو سالای گذشته البته بهتر شده، ما تو بخش بزرگسالانم افتخاراتی داشتیم..

بیشتر انفرادی بوده مثلا قائم مقامی اومده، محجوب اومده یه اتفاقات شخصی افتاده..

خُب شطرنج چیزی که داره اینه که سن حرفه ای نداره برای همین یه بازیکنی که وارد رده بزرگسالان میشه باید با نسلای قبلی و بعدی خودش هم رقابت کنه که این کار رو سخت تر می‌کنه، اما در کل استعدادهای زیادی که داشتیم به خاطر دغدغه هایی که داشتن اون طور که باید شطرنج رو حرفه ای دنبال نکردن، خیلیا به این نتیجه رسیدن که شاید شطرنج حرفه ای اون طور که باید زندگیشون رو تامین نکنه  و رو به مربی گری آوردن ...

شطرنج رشته پر هزینه ایه؟

 بله، شطرنج خیلی رشته پر هزینه‌ایه.

 ولی مردم این جور فکر نمی کنن ... میگن شما یه دونه صفحه شطرنج داشته باشی و یه سری مهره سفید و سیاه دیگه میتونی بری برای قهرمانی!

نه می‌دونید رشته های دیگه این جوریه که مسابقات رسمی رو بازی می کنن و مسابقات آزاد دیگه اهمیت زیادی نداره اما شطرنج باید حداقل چهار پنج بار در سال د مسابقات آزاد شرکت کنی که مسابقاتمون ده پانزده روز طول می‌کشه. حالا هزینه مسافرت های خارجی هم هست به جز اون هزینه مربی هم خیلی زیاده...

ولی خب درآمدزایی هم داره در کنارش دیگه و جوایز مختلفی رو می‌برین...

درآمد زایی داره ولی اون جوری نیست که درآمدش ثابت باشه. مثلا مربی گری درآمد ثابتی رو به یک بازیکن میده؛ بنابراین خیلی از بازیکنا شطرنج حرفه ای رو دنبال نمی کنن ولی خب کسی که جزو بیست تای اول جهان باشه می‌تونه از شطرنج درآمد قابل قبولی داشته باشه.

یه سوالی که ذهن من رو مشغول کرده اینه که شما اردو می‌رین دقیقا چی کار می‌کنین! مثلا صبح بلند می‌شین شطرنج بازی می کنین با هم؟

نه، می‌دونید شطرنج مثل درس می‌مونه. به طور مثال شطرنج بعد از پزشکی با کل زیر شاخه هاش بیشترین کتاب منتشر شده رو به خودش اختصاص داده؛ خیلی باید مطالعه کنید در مورد شطرنج به جز این اشکالات بازی های دیگه مون رو برطرف می کنیم اطلاعاتمون رو باید به روز کنیم با کامپیوتر کار می کنیم حریف تمرینی هم داریم....

در کنار شطرنج رشته های ورزشی دیگه رو هم دنبال می‌کنید، یعنی یک شطرنج باز نیاز داره حتما بدوئه یا نه صبح بلند میشه یک شیرقهوه میزنه و بعد می‌شینه شطرنج بازی می‌کنه بعد می‌ره برای استراحت و دوباره پا میشه شطرنج بازی می‌کنه و....

نه خب (با خنده)، قهرمان جهان که یه نروژیه تو بخش آقایون ورزش های خیلی زیادی انجام میده چون یک ورزشکار از نظر بدنی هم باید آمادگی لازم رو داشته باشه چون ما شش هفت ساعت بازی می‌کنیم اگه از نظر فیزیکی آماده نباشیم نمی‌تونیم کیفیت لازم رو در کل زمان بازی حفظ کنیم و خیلی وقتا دیده میشه شطرنج بازها در آخر مسابقات مثل دوره اول ظاهر نمیشن، به همین خاطر لازمه که ورزش های مختلفی انجام بدن.

 

 

یه مربی خوب شطرنج چه چیزای خوبی رو می‌تونه به شاگرداش منتقل کنه؟

مربی خوب هم که بیشتر نقاط ضعف یک بازیکن رو پیدا می کنه و سعی می‌کنه اونا رو برطرف کنه به جز این تو خود مسابقات، یه کار خوبی که یه مربی خوب می‌تونه انجام بده اینه که بازی حریف رو تجزیه و تحلیل کنه قبل از بازی ما تدارک می‌بینیم برای حریفامون، آنالیز می کنیم و انتخاب می‌کنیم روشی که می خوایم انجام بدیم جلوی حریفامون...

 اون روشی که انتخاب میشه رو توی مسیر بازی نمیشه تغییر داد...

میشه تغییر داد

چه روش هایی دارید شما؟

خیلی زیاده...

سه تاش رو بگین.

ما شروعِ بازی بهش می‌گیم؛ اسم های مختلفی داره خیلی از مواقع اسم مکان ها رو روش گذاشتن، مثلا کاتالان که توی اسپانیا هست، یا اسم اشخاص مانند اسم قهرمانای جهان مثلا شروع بازی آلخین که قهرمان جهان بوده یا مثلا لوپز..

یا مثلا ناپلئونی

بله ناپلئونی...

ناپلئونی هم شما استفاده می کنید؟

زیاد استفاده نمیشه چون دیگه بازیکنا می‌دونن که در مقابل اون چه جوری باید بازی کنن...

با سه حرکت می شد مات کرد.

بله.

شما کردید این کار رو؟

اولا که شروع کردم بله ولی چون دیگه بازیکنا می دونن خیلی کمتر استفاده میشه.

اصطلاحات عامیانه مردمی خیلی هاشون از شطرنج گرفته شده، مثلا مات شدن؛ یا آچمز شدن... اصطلاحات دیگه ای هم هست که تو شطرنج باشه ولی مردم خیلی باهاش آشنا نباشن و به شکل عامیانه در میان مردم رواج داشته باشه؟

بله اصطلاح‌های زیادی داریم. مثلا از چیزایی که ما تو شطرنج داریم و مردم به غلط ازش استفاده می کنن سربازه؛ ما تو شطرنج پیاده میگیم و از اولم پیاده بوده؛ یا حتی رخ رو قلعه میگن؛ اما رخ درسته...

کی علاقه مند به شطرنج شدی؟

من هشت سالگی هم کلاسیم شطرنج باز بود.

الانم شطرنج بازه؟

نه گذاشت کنار.

حالا شما پشیمون نیستی رفتی سراغ شطرنج؟

نه فکر می کنم اگه بازم برگردم شطرنج رو انتخاب می کنم.

خانواده چی؟ مشوق بودن یا شطرنج باز بودن؟

شطرنج باز نبودن اما از اول خیلی مشوق بودن و من هیچ وقت مجبور نبودم بین درس و شطرنج یکی رو انتخاب کنم و به نظرم یکی از دلایل موفقیتم همین بوده.

سخت ترین حریفی که باهاش دست و پنجه نرم کردی؟ یعنی شما رو کلافه کرده.

تو بخش بانوان فکر می کنم یه حریف چینی بود که سال گذشته دو بار بهش باختم که به نظرم حریف قوی‌ای هست..

تا حالا بردینش؟

قبلا بردم، ولی امسال نتونستم.

شما چند سالتونه؟

بیست سال

و در سن هجده سالگی شما به بالاترین درجه از سطح استادی رسیدین؟

من استاد بین المللی آقایون شدم؛ ولی هنوز استاد بزرگ آقایون هست که می تونم به دست بیارم...

یعنی خانم ها و آقایون فرق می کنه؟

ما درجه های مختلفی داریم. مثلا استاد فدراسیون جهانی پایین ترینشه؛ استاد بین المللی دومیشه و بالاترینش استاد بزرگی هست، حالا این عناوین هم تو بخش آقایون هست هم خانوما و یه خانوم می‌تونه عناوین آقایون رو هم به دست بیاره که عناوین آقایون مهم تره و احتیاج به ریتینگ بیشتری داره و من هنوز نتونستم استاد بزرگی رو که بالاترین درجه است، به دست بیارم.

شما هم مربی از طرف فدراسیون دارید و هم مربی شخصی؟

بله، شطرنج باز احتیاج به یه مربی شخصی هم داره برای این که بتونه بهتر پیشرفت کنه؛ من خب این مربی هلندی رو انتخاب کردم چون دستیار یکی از بازیکنای خیلی مطرح جهان بود و جالب این که من در قهرمانی جهان هم با همسر همون حریفم بازی داشتم و مربی من دوست همسر حریفم بود و برای همین تقریبا تمام چیزایی که من هدفم بود تا از مربی ام یاد بگیرم رو همسر حریفم می دونست به همین خاطر نتونستم ببرمش...

یکی از اتفاقاتی که در مسابقات قهرمانی جهان تو تهران افتاد این بود که می‌گفتن نقشه های خانم خادم الشریعه رو همه می‌دونن یا رو شده که می ‌خواد چه جوری بازی کنه..

نه در مورد همین مربی ام بود که دوست خیلی نزدیک همسر حریفم بود. می‌گفتن ممکنه تکنیک های من رو گفته باشه ... اما فکر نکنم این طوری باشه چون برای مربی من خیلی بهتر می‌شد اگه من بازی رو می‌بردم و به مرحله بعد می‌رفتم.

ایران جایگاهش در شطرنج آسیا سومه، فکر می کنید این جایگاه حقمون هست؟

فکر می کنم بالاترم می‌تونیم بریم. از طرفی چین که تو آسیا اوله در جهانم حرف های زیادی برای گفتن داره و فکر کنم جزو سه تای اوله؛ برای همینم اگه ما در آسیا جایگاه های بالاتر بریم در جهان هم می‌تونیم با رقیب های سخت رقابت کنیم.

شطرنج ما نفرات خیلی برجسته ای رو داشته. مثلا از قدیم خانم آتوسا پورکاشیان، احسان قائم مقامی و حالا خانم ناظم الشریعه ... اما در بین ورزش‌های دیگه گم شده و دیده نشده. انگار شطرنج مظلومه.

خیلی، ما مقامای خیلی زیادی تو این مدت کسب کردیم که دیده نشده؛ مثلا الان قهرمان بزرگسالان کشور پانزده سالشه و پارسالم یه بازیکن سیزده ساله قهرمان بزرگسالان شد که شاید اصلا کسی اسمشون رو هم نشنیده باشه .

چیه اسمشون؟

پرهام مقصودلو و علیرضا فیروزجاه که فکر می‌کنم در بزرگسالان جهانم می‌تونن موفق شن، ولی در شطرنج بیشتر به حواشی توجه شده...

اون حرکت جوانمردانه ای که شما در مقابل حریف اوکراینی انجام دادی و با اینکه به امتیاز اون مسابقه احتیاج داشتی به دلیل شرایط روحی حریفت به خاطر بستری بودن دوستش در بیمارستان نتیجه تساوی رو قبول کردی بازتاب گسترده ای داشت.

در کل خوبه این اتفاقا بازتاب داشته باشه و ممکنه تاثیر مثبتی بذاره اما منظور من اینه که بیشتر به حاشیه ها توجه میشه ...

 

الان گرندپری بعدی که شرکت می‌خوای بکنی کجا هست؟

معلوم نیست گرندپری بعدی باشم چون ما امسال میزبانی رو نگرفتیم و بیشتر از طریق رنکینگ دعوت میشن و من هنوز جزو ده نفر نیستم.

و مسابقات آتی که در پیش رو دارید؟

یه مسابقه تو آلمان دعوت شدم که مسابقه آزاده..

ورودی اش چه قدره؟

ورودی اش رو نمی دونم چون دعوت شدم و هزینه اسکان هم با خود برگزار کننده است.

خب این خیلی خوبه ...

 بله، بعضی از مسابقات هم ما دعوت میشیم از طرف برگزار کننده که هزینه ای به جز بلیط برامون نداره...

بر اساس همون رنکینگه دعوت می کنن؟

بله، ما درخواست میدیم که می خوایم در مسابقات شرکت کنیم که در صورت بالا بودن رِیتینگ دعوت می کنن.

این ریتینگ بالا برای شما درآمدی هم داره تو مسابقات آزاد؟

بله دقیقا ...

الان شما در تیم شطرنج سایپا هم هستین در ایران؟

من در ایران عضو سایپام اما در لیگ آلمان و چین هم بازی می‌کنم.

می خواستم همین رو بگم شما در دو تا لیگ دیگه هم هستین یعنی شطرنج دست و بال شطرنج بازها رو نمی‌بنده؟

نه ... من در سه لیگ مختلف بازی می‌کنم.

اون جا شرایط خوبه براتون؟

لیگ آلمان خوبه و من برای تیم هامبورگ بازی می‌کنم.

اسم لیگ شطرنج آلمان بوندسلیگاست؟

بله، ما پارسال به همراه تیم شطرنج هامبورگ مقام سوم بوندسلیگا رو بدست آوردیم. ولی من بیشتر لیگ آلمان رو به این خاطر بازی می‌کنم چون مسابقات آزاد مختلفی در اروپا برگزار میشه و اینجوری گرفتن ویزا برام راحت تر هست.

لیگ چین چی؟

لیگ چین جزو لیگ هایی است که خوب هزینه می‌کنه و لیگ خیلی سختی هم هست...

یه لبخندی هم زدین موقع گفتن خوب هزینه می کنن و خوب پول می دن (با خنده)

نه آخه یه قانونی دارن که بازیکن خارجی نمی‌تونه با خارجی بازی کنه، این ایده خیلی جالبیه یعنی بازیکنای خارجی رو میارن و اونا را در مقابل بازیکنای داخلی قرار می دن که سطح شطرنج چین بره بالاتر.

و اینا تو رِیتینگ نفرات در یک فصل موثره؟

بله کلا تو شطرنج این جوریه که شما تو مسابقات جهانی اگه یه بازی رو ببرید یا ببازید با مسابقات دیگه که رجیستر شده؛ هیچ فرقی نداره یعنی به یه اندازه رِیتینگ رو جا به جا می‌کنه..

اولین بار کی شطرنج بازی کردین؟

اولین بار همون هشت سالگی...

باختین یا بردین؟ قطعا باختین...

باختم.

چه رنگی؟

یادم نیست اصلا

این رنگه مهمه شما سفید باشین یا سیاه؟

تو شطرنج چون سفید اول حرکت رو آغاز می‌کنه یه برتری جزئی داره ...

قرعه کشی می کنن؟

بله؛ همه بازی ها قرعه کشی میشه.

و این بحث زمان.. این که زمان رو خیلی سریع نگه می‌دارید تاثیرش چیه؟

ما سه بخش داریم یه بخش فکری، یه بخش نیمه سریع و یه بخش سریع... بخش فکری هر بازیکن یک ساعت و نیم فرصت داره؛ بعد از هر حرکت هم سی ثانیه به وقتش اضافه میشه یعنی در کل سه ساعت که سی ثانیه هم به هر حرکت اضافه میشه. در نتیجه ممکنه پنج شش ساعت طول بکشه یه بازی بخش نیمه سریع در کل 15 دقیقه است و بخش سریع هم سه دقیقه که ما باید در سه دقیقه کل بازی رو تموم کنیم.

کدومش رو شما بیشتر تبحر دارید؟

من بازی فکری رو تبحر بیشتری دارم ولی خوب توی نیمه سریع هم امسال چهارم شدم.

پدر و مادر پشیمون نیستند که شما شطرنج باز شدین مثلا نمی خواستن شما برید تکواندو، فوتبال؛ ژیمناستیک و...؟

نه از اول شطرنج رو دوست داشتن.

رشته با کلاسیه کلا...

پدر و مادرم همین نظر رو داشتن و خیلی از اول تشویقم کردن.

کدوم یک از شطرنج بازها رو خیلی دوست داری؟

من کاسپاروف همیشه بازیکن مورد علاقه ام بوده.

شده تا حالا مثلا خواب کاسپاروف رو می‌بینی؟

نه ولی یادمه مسابقات المپیاد جهانی بود که کاسپاروف برای اولین بار اونجا حضور داشت و من تا حالا ندیده بودم کاسپاروف رو و برای من مثل اسطوره بود و همیشه دنبال این موضوع بودم که اون رو ببینم، اما آخر سر هم نتونستم ببینمش.

سخت ترین شبی که سپری کردی و فرداش مسابقه ای حساس داشتی؟

من فکر می‌کنم همیشه دوره های آخر مسابقاتم بوده که حتما باید با برد اول می‌شدم تو مسابقات، اون شب ها اصلا نمی‌تونستم بخوابم.

خوب این آسیب نمی زده که فرداش نتونی خوب بازی کنی؟

 چرا خیلی پیش اومده که فرداش بازی رو که راحت می‌تونستم ببرم رو باختم یا مساوی کردم و مدالم رو از دست دادم.

کی بوده که همیشه اذیتت کرده و کلافه ات کرده و مثلا به خودت گفتی دوست ندارم باهاش بازی کنم؛ یا مثلا فکر می‌کردی قبل بازی که راحت می‌بریش اما سخت شده بازی باهاش؟ منظورم اینه که خیلی مقاومت کرده...

خیلی از بازیکنا هستن. الان مخصوصا بازیکنای رده‌های سنی تو بخش بانوان و آقایون خیلی قوی شدن..

خارجی ها نظرشون راجع به شما چیه؟

 در مورد من یا ایرانی ها کلا؟

در مورد شخص شما..

فکر می‌کنم در مسابقات اخیر من رو قبول کردن که جزو بازیکنای خوب هستم، ولی شاید تا پارسال که مسابقات تو ایران برگزار شد و من دوم شدم اون موقع فکر می‌کردن شاید شانسی بوده ولی تو مسابقات اخیر از رفتارشون میشه دید که نظرشون عوض شده..

اون زمان که شما جایزه اخلاق رو بردین می‌دونین شما رو با آقای ناظم الشریعه اشتباه می‌گرفتن؟

بله، خیلی اشتباه گرفتن یه جکی هم ساختن (با خنده)...

اگه کسی بخواد شطرنج باز بشه پیشنهاد میدید بهش یا میگید بره یه رشته دیگه؟

پیشنهاد میدم اما به شکل تفریحی. این که بخواد به شکل حرفه ای دنبال کنه رو پیشنهاد نمیکنم چون سختی های خودش رو داره...

شما از شطرنج باز شدنت راضی هستی؟

من خیلی راضی هستم.

نظرت راجع به شرایط فدارسیون شطرنج چیه؟

شرایط فدراسیون خیلی بهتر شده. قبلا مربی خارجی نداشتیم و به مسابقات هم اعزام نمیشدیم اما در کل الانم دست فدراسیون تا حدود زیادی بسته است چون بودجه نداریم اما در کل فکر می‌کنم کسانی که در فدارسیون شطرنج حضور دارن، دلسوزانه کار می‌کنن.

هر چی دوست دارین رو به دوربین بگین..

من امیدوارم که حمایت ها از شطرنج بیشتر بشه و این تنها درخواست من هست.